✨Nguyễn Đình Hoàn (danh sĩ)

Nguyễn Đình Hoàn (1661-1744), hiệu Chu Phù là thủ khoa nho học Việt Nam, một nhà thơ, và là danh thần của nhà Lê trung hưng.

Tiểu sử

thumb|Mộ và Nhà bia Đình nguyên Hoàng giáp Nguyễn Đình Hoàn Nguyễn Đình Hoàn sinh năm 1661 tại phường Bái Ân, huyện Quảng Đức, phủ Phụng Thiên, thành Thăng Long; nay thuộc phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Cha của ông là Tri phủ Nguyễn Liêm Tĩnh; mẹ là Hoàng phu nhân hiệu Từ Ý, người phường Võng Thị, nay thuộc phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội. Ông là hậu duệ đời thứ 10 của Cụ thủy tổ Nguyễn Cộng Ngay, quê ở xã Yên Sở, phủ Thiệu Thiên, xứ Thanh Hoa vì loạn mà di cư đến ở xứ Ao Cá, phường Bái Ân, huyện Quảng Đức, phủ Phụng Thiên thuộc Bắc Thành .

Năm 15 tuổi (1675) ông dự thi Hương ở Phủ Phụng Thiên và đỗ Hương cống. Sau đó, Nguyễn Đình Hoàn được vào học ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Năm 27 tuổi ông đỗ Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) khoa Mậu Thìn (1688) đời vua Lê Hy Tông, niên hiệu Chính Hòa thứ 9, Đốc thị xứ Nghệ An, Đại lý tự Khanh (chánh Ngũ phẩm) , Binh bộ Hữu thị lang (tòng Tam phẩm), Bồi tụng.

Năm 2014, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đặt tên Nguyễn Đình Hoàn cho một phố dài 650 m chạy dọc theo bờ sông Tô Lịch trên địa phận phường Nghĩa Đô (quê hương ông).

Tác phẩm

Các tác phẩm thơ

Sách Toàn Việt thi lục do Lê Quý Đôn biên tập, hiện lưu trữ tại Thư viện Viện nghiên cứu Hán-Nôm, ký hiệu A,132, tập 4, quyển 26, tờ 79a đến tờ 80b có 8 bài thơ do ông làm trong thời gian giữ chức Binh bộ Hữu Thị lang, tước Ân Hải hầu, phụng mệnh làm Đốc thị Nghệ An).

Đó là tám bài thơ cận thể (thể loại thơ được sử dụng nhiều ở thời Đường). Ở đây trích ra bài đầu tiên trong tám bài.

Ảnh

Nguồn tham khảo

• Dương Trung Quốc, "Có một ông Nghè làng Bái Ân trong lịch sử Thăng Long-Hà Nội" đăng trên báo Nhân dân điện tử, cập nhật ngày thứ Bảy, 26 tháng 12 năm 2009. [http://www.nhandan.com.vn/cmlink/nhandandientu/thoisu/van-hoa/dong-chay/co-m-t-ong-nghe-lang-bai-an-br-trong-l-ch-s-th-ng-long-ha-n-i-1.180331/comments-7.201072/comments-7.201072/comments-7.201072/comments-7.201072/comments-7.201072/comments-7.201072/comments-7.201072/comments-7.201072?mode=print]
• Ngô Cao Lãng. Lịch triều tạp kỷ, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 1995.
• Nguyễn Hoàn, Lê Quý Đôn, Vũ Miên. Đại Việt sử ký tục biên, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 1991.
• Nguyễn Khắc Thuần, Việt sử giai thoại (tập 6). Nhà xuất bản Giáo dục, 1998.
• Phan Huy Chú. Lịch triều hiến chương loại chí, tập II, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 2007.
• Quốc sử quán triều Nguyễn. Khâm định Việt sử Thông giám cương mục, tập II, Nhà xuất bản Giáo dục, 2007
• Trần Thị Băng Thanh (chủ biên), Văn học thế kỷ XV-XVII. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 2004.
• Bái Ân Nguyễn tộc gia phả, Thư viện Viện Hán-Nôm, quyển số A.651.
• Thời đại của Nguyễn Đình Hoàn cuối thế kỷ XVII, đầu thế kỷ XVIII ở Đàng Ngoài; TS. Nguyễn Thị Phương Chi. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 11-21. (Viện Sử học, Trung tâm Hoạt động Văn hoá Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám và Dòng họ Nguyễn Đình - Làng Bái Ân đồng tổ chức tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, ngày 28/3/2009. Nhà Xuất bản Thế giới 2009, Giấy xác nhận ĐKKH xuất bản số 1169-2008/CXB/1-189/ThG cấp ngày 31/12/2008. In xong và nộp lưu chiểu Quý III năm 2009.)
• Sự nghiệp chính trị của Nguyễn Đình Hoàn (1661 - 1744); TS. Nguyễn Đức Nhuệ. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 22-30.
• Bồi tụng Nguyễn Đình Hoàn và việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ tại châu Lộc Bình (Lạng Sơn) thế kỷ XVIII; ThS. Nguyễn Hữu Tâm. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 31-39.
• Nguyễn Đình Hoàn và những vần thơ Biên tái của ông; PGS. TS. Nguyễn Minh Tường. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 40-46.
• Nguyễn Đình Hoàn với vùng đất Nghệ An (đầu thế kỷ XVIII); NCV. Lê Quang Chắn. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 47-56.
• Hoàng giáp Nguyễn Đình Hoàn và bài văn bia Tiên hiền từ chỉ bi ký; TS. Nguyễn Hữu Mùi. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 57-65.
• Bái Ân - Quê hương của Đình nguyên, Hoàng giáp Nguyễn Đình Hoàn; NCVC.Nguyễn Quang Trung. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 66-75.
• Về chức quan của Nguyễn Đình Hoàn (1661 - 1744); Quang Lê. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 80-90.
• Thần tích Đức Thánh Chú, Đình làng Bái Ân, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội; Do Hoàng giáp Nguyễn Đình Hoàn cùng các Tiến sĩ Nguyễn Trạc Dụng, Nguyễn Công Cơ và Vũ Đình Quyền biên soạn. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 141-144.
• Bia Tiên hiền từ chỉ bi ký, Nghĩa Trụ, Văn Giang, Hưng Yên. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: "NGUYỄN ĐÌNH HOÀN - DANH NHÂN LỊCH SỬ THẾ KỶ XVII - XVIII", Hà Nội, 2009; Trang 151-152.