✨Vương Lâm

Vương Lâm (chữ Hán: 王琳, 526 – 573) là tướng lãnh nhà Lương và nhà Bắc Tề thời Nam Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc.

Xuất thân

Lâm tự Tử Hành, người huyện Cối Kê, quận Sơn Âm . Cha là Vương Hiển Tự, được làm Thường thị của Tương Đông vương quốc. Lâm vốn là binh sĩ, nhờ chị em gái được Tương Đông vương Tiêu Dịch sủng ái, nên ông dù chưa trưởng thành đã được ở bên cạnh Dịch. Lâm chuộng võ nghệ, bèn trở thành võ quan.

Tham gia dẹp loạn Hầu Cảnh

Năm Thái Thanh thứ 2 (548), Hầu Cảnh nổi loạn, Tiêu Dịch sai Lâm hiến vạn thạch gạo. Chưa đến nơi, kinh đô thất thủ, Lâm bèn dìm gạo xuống sông, đi thuyền nhẹ quay về. Lâm dần được thăng đến Nhạc Dương nội sử, nhờ quân công được phong Kiến Ninh huyện hầu.

Năm Đại Bảo thứ 2 (551), Tiêu Dịch lấy Vương Tăng Biện làm Đại đô đốc, soái Thuần Vu Lượng, Đỗ Kham, Vương Lâm, Bùi Chi Hoành đông tiến dẹp Hầu Cảnh. Cảnh lấy Tống Tử Tiên làm tiền khu, chiếm cứ Dĩnh Châu. Nghe tin ấy, quân Tương Đông dừng lại ở Ba Lăng. Cảnh tự đem quân đến vây Ba Lăng, sai anh trai Lâm là Vương Tuần đến dưới thành khuyên hàng; Lâm nói: "Anh nhận lệnh dẹp giặc, không thể tử nạn, chẳng biết xấu hổ, còn muốn khuyên dụ." Lâm lấy cung đòi bắn, Tuần xấu hổ mà lui.

Cảnh thua chạy khỏi Ba Lăng, Lâm tiếp tục theo Vương Tăng Biện đông hạ. Năm Thừa Thánh đầu tiên (552), quân Tương Đông dẹp xong loạn Hầu Cảnh,

Tháng 7 ÂL, quan quân bình được Tiêu Kỷ. Tháng 8 ÂL, Lâm được nhận chức Hành Châu thứ sử.

Tháng 10 ÂL, Trần Bá Tiên giết Vương Tăng Biện, lập Tiêu Phương Trí làm hoàng đế, tức là Lương Kính đế, (đổi niên hiệu là Thiệu Thái). Triều đình mới lấy Lâm làm Xa kỵ tướng quân, Khai phủ nghi đồng tam tư. Tháng 11 ÂL, Lâm phái bộ tướng là bọn Hầu Phương Nhân, Phan Thuần Đà tấn công Giang Lăng, bị tướng Tây Ngụy là bọn Đại tướng quân Đậu Lư Ninh đánh bại. Tháng 12 ÂL, Giao Châu thứ sử Lưu Nguyên Yển soái vài ngàn bộ hạ quy phụ Lâm.

Phù Lương nỗ lực kháng Trần

Tháng 10 ÂL, Trần Bá Tiên soán ngôi nhà Lương, tức là Trần Vũ đế, đổi niên hiệu là Vĩnh Định. Hầu An Đô đến Vũ Xương, tướng của Lâm là Phàn Mãnh (em Phàn Nghị) bỏ thành mà chạy; Chu Văn Dục từ Dự Chương đến hội quân. Nghe tin Vũ đế lên ngôi, An Đô than rằng: "Chúng ta chuyến này ắt thua, ra quân không chính đáng đấy!" Quân Trần đến Dĩnh Châu, tướng của Lâm là Phan Thuần Đà từ xa bắn tên, khiến An Đô cả giận, tiến quân vây thành. An Đô chưa hạ được thành, nghe tin Lâm đến Phù Khẩu, bèn triệt vây, dốc toàn quân đến Độn Khẩu, chỉ sai Thẩm Thái đem 1 cánh quân giữ Hán Khúc. Quân Trần gặp gió lớn không thể tiến, thành ra đôi bên đối trận ở Độn Khẩu. Lâm giữ bờ đông, bọn An Đô giữ bờ tây, giằng co mấy ngày thì giao chiến. Lâm được khiêng bằng sập, cầm việt mà chỉ huy, đánh quân Trần đại bại, bắt sống phần lớn các tướng địch: Hầu An Đô, Chu Văn Dục, bọn bì tướng Từ Kính Thành, Chu Thiết Hổ, Trình Linh Tẩy, chỉ có Thẩm Thái chạy thoát. Lâm gặp mặt bọn họ, riêng Thiết Hổ nói năng bất khuất; ông cũng kết tội Thiết Hổ bội ơn tha chết của Vương Tăng Biện mà đầu hàng Trần Bá Tiên, đem chém ông ta. Lâm giam các tướng trong chiến hạm, sai hoạn quan thân tín Vương Tử Tấn trông coi. Sau đó Lâm dời quân phủ của Tương Châu về Dĩnh Thành.

Tháng 7 ÂL, Cao Châu thứ sử Hoàng Pháp Cù, Ngô Hưng thái thú Thẩm Khác, Ninh Châu thứ sử Chu Phu hợp binh cứu Chu Địch, đánh bại và bắt sống bọn Dư Hiếu Khoảnh. Dư Hiếu Khoảnh và Lý Hiếu Khâm bị gởi về Kiến Khang, còn Phàn Mãnh được trả cho Lâm.

Bắc Chu nghe tin Lâm đông hạ, bèn sai Kinh Châu thứ sử Sử Ninh đem mấy vạn binh thừa hư tập kích Dĩnh Châu, Tôn Đãng đóng cửa cố thủ. Lâm nghe tin, sợ lòng người tan rã, nên khẩn cấp đưa thủy quân đông hạ, cách Vu hồ 10 dặm thì đỗ thuyền, đánh kẻng báo cho quân Trần biết. Bắc Tề sai Nghi đồng tam tư Lưu Bá Cầu soái hơn thủy quân trợ chiến, còn con trai của Hành đài Mộ Dung Thị Đức là Mộ Dung Tử Hội soái 2000 thiết kỵ đồn trú ở bờ tây Vu hồ để thanh viện cho Lâm.

Triều đình Bắc Tề lệnh cho Lâm lập tức đến Thọ Dương chiêu binh chống lại quân Trần, lấy Lư Tiềm làm Dương Châu đạo Hành đài thượng thư, còn tiến phong ông làm Ba Lăng quận vương. Tháng 7 ÂL, Lâm cùng Dương Châu thứ sử Vương Quý Hiển giữ quách ngoài, Ngô Minh Triệt cho rằng ông mới đến, chưa củng cố lòng người, nhân đêm tối tấn công. Quách vỡ, quân Tề lui về thành Tướng Quốc và kim thành . Ngô Minh Triệt thừa thắng bao vây, dẫn Phì Thùy rót vào thành. Tướng Tề là bọn Hành đài Hữu bộc xạ Bì Cảnh Hòa đem vài mươi vạn quân cứu viện, cách thành 30 dặm thì dừng lại. Minh Triệt khẳng định bọn họ không dám tiến quân, bèn đêm ngày công kích. Thành bị thủy khí xâm nhập, mọi người đều bị phù thũng, bệnh nhân và xác chết gối đầu lên nhau. Tháng 10 ÂL, thành vỡ, quân Trần bắt được Lâm, Lư Tiềm, Vương Quý Hiển cùng Phù Phong vương Khả Chu Hồn Đạo Dụ và Thượng thư tả thừa Lý Đào Đồ.

Hậu sự

Trăm họ đều khóc lóc đi theo Lâm không rời; binh tướng Trần có nhiều bộ hạ cũ của ông, trông thấy ông thì sụt sùi, không dám ngẩng nhìn, tranh nhau thăm hỏi và chu cấp cho ông. Minh Triệt sợ Lâm gây biến, bèn đem giết chết ở phía đông bắc cách thành Thọ Dương 20 dặm; khi ấy Lâm được 48 tuổi. Tiếng thương khóc vang như sấm, có ông già đem rượu thịt đến tế, khóc rất bi ai, thu lấy máu của Lâm mà đi.

Đầu của Lâm được gởi về Kiến Khang, đem bêu ở chợ. Lại cũ của Lâm là Phiếu kỵ phủ Thương tào tham quân Chu Đãng gởi thư cho Thượng thư bộc xạ Từ Lăng nhà Trần xin đầu của ông. Lăng khen chí tiết của Đãng, mà Ngô Minh Triệt cũng mấy lần mơ thấy Lâm tìm đầu, đều xin hoàng đế đồng ý. Đãng cùng bọn Khai phủ chủ bộ Lưu Thiều Tuệ đem đầu của Lâm về Hoài Nam, chôn tạm ở sườn núi Bát Công, người quen cũ tham gia chôn cất có đến vài ngàn. Bọn Đãng lẻn về Bắc Tề, bàn việc đưa tang. Sau đó người Dương Châu là bọn Mao Trí Thắng 5 người bí mật đưa linh cữu của Lâm về Nghiệp đô. Nhà Bắc Tề tặng Lâm quan chức Thập ngũ châu chư quân sự, Dương Châu thứ sử, thị trung, đặc tiến, khai phủ, lục thượng thư sự, thụy là Trung Vũ vương, cấp xe Ôn Lương làm lễ tang.

Đánh giá

Sử cũ cho biết Lâm có ngoại hình nhàn nhã, tóc dài chấm đất, vui giận không lộ ra mặt. Tuy Lâm không học hành gì, nhưng sáng suốt nhớ dai, quân phủ có hơn nghìn phụ tá, vẫn có thể nhớ rõ danh tính của họ. Lâm không lạm hình phạt, khinh tài ái sĩ, nên được lòng sĩ tốt. Lâm sớm được làm tướng soái, trải qua nhiều phen ly loạn, luôn giữ được tiết tháo trung nghĩa. Tuy sự nghiệp của Lâm không thành, nhưng vẫn được người Tề xem trọng, đãi ngộ rất hậu. Khi Lâm bị bắt, Ngô Minh Triệt ban đầu muốn tha chết, lại thấy ông quá được lòng người, nên kiêng kỵ mà giết đi. Người ở chốn thảo dã, quen hay không quen Lâm, nghe tin dữ, chẳng ai không rơi nước mắt.

Lý Duyên Thọ bình xét: Vương Lâm là bậc trung tiết thời loạn, có chí rửa nhục thù, nhưng trời đang giúp nhà Trần, việc nghĩa khó thi hành, gặp lúc nước nhà sụp đổ, há một cái cây có thể chống đỡ được!?

Gia đình

Lâm có mười bảy con trai. Con trưởng là Kính, được thừa kế vương tước ở Tề, thời Hậu chủ được làm đến Thông trực thường thị. Con trai thứ chín là Diễn, thời Tùy Văn đế được làm Khai phủ nghi đồng tam tư nhà Tùy; đầu thời Dạng đế, mất khi đang ở chức Du Châu thứ sử.