✨Tô Triệt

Tô Triệt

Tô Triệt (chữ Hán: 蘇轍, 1039-1112), tự: Tử Do (子由), hiệu Dĩnh Tân Di Lão (颍滨遗老), là quan nhà Tống, và là nhà văn đứng trong hàng tám nhà văn lớn thời Đường-Tống trong lịch sử văn học Trung Quốc.

Thân thế và sự nghiệp

Tô Triệt là người Mi Châu, Mi Sơn (nay thuộc Tứ Xuyên). Ông là con trai thứ ba của Tô Tuân, và là em của Tô Thức (tức Tô Đông Pha). Cả ba đều đứng trong hàng tám nhà văn lớn thời Đường-Tống (Đường-Tống bát đại gia), và được người đời gọi chung là "Tam Tô".

Xuất thân trong một gia đình trí thức khá nghèo, thuở nhỏ, Tô Triệt học với cha. Ngoài ra, ông còn học với thầy Lưu Thuần (tự là Huy Chi) ở phía tây thành Mi Sơn.

Cũng như anh trai, Tô Triệt lấy vợ sớm (17 tuổi). Năm 1057 đời Tống Nhân Tông (ở ngôi: 1022-1063), ông cùng anh là Tô Thức đến kinh đô Khai Phong thi, và đều đỗ Tiến sĩ.

Đến năm 1061, ông cùng Tô Thức lại đỗ Chế khoa, nhưng lấy cớ phải phụng dưỡng cha, Tô Triệt xin chưa nhận chức quan.

Nhà Bắc Tống lúc bấy giờ rất suy yếu. Để củng cố lại, năm 1070, Hoàng đế Tống Thần Tông cử Vương An Thạch được cử làm Tể tướng, và ông này đã đưa ra một số cải cách (gọi tắt là "tân pháp", hay "biến pháp"). Khi các pháp ấy thi hành thì gặp sự chống đối của nhiều quan lại và sĩ phu, trong số đó có Tô Thức và Tô Triệt. Cũng ngay năm này (1070), Tô Triệt dâng thư lên Hoàng đế, trần tình rằng khổng thể sửa đổi pháp chế được. Tống Thần Tông bèn triệu ông vào điện cùng bàn, rồi lệnh cho ông phải tham gia công cuộc cải cách. Khi làm, Tô Triệt thấy có nhiều việc không phù hợp, ông lại dâng thư công kích tân pháp. Người đứng đầu phái Tân pháp là Vương An Thạch giận lắm, muốn buộc tội ông, nhờ có lời tâu của Trần Thắng Chi, ông mới khỏi tội, nhưng bị đổi làm Trấn thủ ở Hà Nam .

Năm 1073, Tô Triệt bị đổi làm thư ký ở Tề Châu (nay là huyện Lịch Thành, tỉnh Sơn Đông).

Năm 1077, ông đổi sang làm Trước tác lang. Khi Trương Phương Bình đi trấn thủ ở Nam Kinh, ông cũng tới đó nhận chức.

Năm 1079, Tô Thức bị giam vào ngục vì "làm thơ báng bổ triều đình", Tô Triệt tình nguyện đem chức quan của mình ra chuộc tội cho anh, nhưng không được chấp thuận, lại bị giáng chức và đày đi Quân Châu (nay là huyện Cao An, tỉnh Giang Tây), làm công việc trông coi và giám sát thuế.

Năm 1084, ông được thăng làm Tri huyện Tích Khê (nay là huyện Tích Khê, tỉnh An Huy). Tuy ở đây không lâu, nhưng ông đã làm được nhiều việc cho dân, được dân quý trọng và khen ngợi .

Sau khi Tống Triết Tông (ở ngôi: 1085-1100) lên nối ngôi, phái Cựu đảng (chống phái Tân pháp của Vương An Thạch) do Tư Mã Quang đứng đầu thắng thế, Tô Triệt được triệu về kinh lãnh chức Bí thư sảnh Hiệu thư lang, rồi lần lượt trải các chức: Hữu tư giám, Khởi cư lang, Trung thư xá nhân, Thị lang bộ Hộ, quyền Thượng thư bộ Lại (1089). Cũng trong năm đó (1089), ông cùng Hình bộ thị lang Triệu Quân Tích được cử đi sứ nước Liêu (Khiết Đan). Trở về nước, ông nhận chức Ngự sử trung thừa, rồi làm Môn hạ thị lang, nắm quyền chấp chính . Vì sống bên dòng Dĩnh Thủy, nên ông lấy hiệu là Dĩnh Tân Di Lão, quay về với thú điền viên, đọc sách và trước thuật.

Năm 1112, Tô Triệt mất, thọ 73 tuổi, được truy tặng là Đoan Minh điện học sĩ.

Tác phẩm

Các trước tác quan trọng của Tô Triệt có: *Loan Thành tập* (Tập văn ở Loan Thành). Ứng chiếu tập** (Tập văn đáp lại lời chiếu)

Nhìn chung, Tô Triệt chịu ảnh hưởng của cha (Tô Tuân) và anh (Tô Thức), lấy Nho giáo làm nền tảng, đặc biệt quý trọng Mạnh Tử. Ông có làm thơ, nhưng chủ yếu vẫn là nhà tản văn, sở trường về chính luận và sử luận.

👁️ 55 | ⌚2025-09-16 22:30:05.093

QC Shopee
Tô Triệt
Giacôbê Tô Triết Dân
Minh Phong Tố Triết
Triết học Việt Nam
Tô Tuân
Mỡ trăn & ngọc lan tây cao cấp là sản phẩm với 90% mỡ trăn thuần khiết kết hợp với chiết xuất Ngọc Lan Tây. Công thức độc đáo giúp năng cao hiệu quả dưỡng
Suốt đời Đường và đời Tống, từ đầu thế kỷ thứ VII đến cuối thế kỷ thứ VIII, Trung Hoa có tám văn hào lớn nhất (bát đại gia), thì riêng họ Tô đã chiếm
Vô vi (triết học)
Triết học
Tống Triết Tông
Triết học phương Đông
Triết học châu Phi
Triết học Kitô giáo
Triết học tinh thần
Triết học phương Tây
Hỏa (nguyên tố cổ điển)
Triết học toán học
Triết học chính trị
Đạo (triết học)
Thủy (nguyên tố cổ điển)
Thổ (nguyên tố cổ điển)
Triết học Marx-Lenin
Không khí (nguyên tố cổ điển)
Lịch Sử Triết Học Ấn ĐộTác giả : Thích Mãn GiácLỜI GIỚI THIỆUTrừ những tháng ngày có sấm chớp, thiên nhiên bao giớ cũng yên lặng và tịch mịch. Nói khác đi, thiên nhiên sống
Mục đích của luận văn này là cho thấy: thứ nhất, vấn đề xã hội là mối quan tâm căn bản của nhiều triết gia vĩ đại; thứ nhì, cách tiếp cận vấn đề xã
Triết Lý Và Chính Sách Giáo Dục cố gắng cung cấp cho độc giả một bức tranh đa diện, đa sắc và có chiều sâu về một trong những chủ đề “khó nhằn” nhưng lại
Cuốn sách cố gắng cung cấp cho độc giả một bức tranh đa diện, đa sắc và có chiều sâu về một trong những chủ đề “khó nhằn” nhưng lại cốt tủy nhất của khoa
Tô Huy Rứa
Ý thức (triết học)
Triết học thời kỳ Phục Hưng
Triết học Do Thái
Sách Lược Sử Về Triết Học ( An Illustrated History of Thought ) - Kiến Thức Về Thế Giới Triết Học, Từ Những Nhà Tư Tưởng Lớn Đến Các Khái Niệm Hiện Đại - Á
Sách Lược Sử Về Triết Học ( An Illustrated History of Thought ) - Kiến Thức Về Thế Giới Triết Học, Từ Những Nhà Tư Tưởng Lớn Đến Các Khái Niệm Hiện Đại - Á
Lược Sử Triết Học------------ “Qua nhiều năm, Nigel Warburton lặng lẽ trở thành một trong những triết gia được nhiều người đọc nhất trong thời đại của chúng ta […] mà không cần tới những
Sách - Lược Sử Triết Học“Qua nhiều năm, Nigel Warburton lặng lẽ trở thành một trong những triết gia được nhiều người đọc nhất trong thời đại của chúng ta […] mà không cần tới
Triết học về tôn giáo
Triết học cổ đại
Book Hunter xin giới thiệu combo sách " Thấu hiểu trái tim phụ nữ" với 2 cuốn sách " Triết học cho con gái và Giấy dán tường vàng" rất phù hợp cho những ai
Hai cuốn sách bán được nhanh nhất và nhiều nhất (thời ấy) là hai cuốn liên quan đến triết học tức là cuốn Triết học hiện sinh của Trần Thái Đỉnh và cuốn Những trào
Trò Chuyện Triết Học là tập hợp 92 bài viết của nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, đăng trên báo Sài Gòn Tiếp Thị gần 2 năm (25.5.2010 – 16.4.2012).Triết học là
Hai cuốn sách bán được nhanh nhất và nhiều nhất (thời ấy) là hai cuốn liên quan đến triết học tức là cuốn Triết Học Hiện Sinh của Trần Thái Đỉnh và cuốn Những Trào
Trò Chuyện Triết Học là tập hợp 92 bài viết của nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, đăng trên báo Sài Gòn Tiếp Thị gần 2 năm (25.5.2010 – 16.4.2012).Triết học là
Trò Chuyện Triết Học là tập hợp 92 bài viết của nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, đăng trên báo Sài Gòn Tiếp Thị gần 2 năm (25.5.2010 – 16.4.2012).Triết học là
Trò Chuyện Triết Học là tập hợp 92 bài viết của nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, đăng trên báo Sài Gòn Tiếp Thị gần 2 năm (25.5.2010 – 16.4.2012).Triết học là
Trò Chuyện Triết Học là tập hợp 92 bài viết của nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, đăng trên báo Sài Gòn Tiếp Thị gần 2 năm (25.5.2010 – 16.4.2012).Triết học là