✨Nguyên Ngọc

Nguyên Ngọc (tên khai sinh là Nguyễn Văn Báu; sinh năm 1932) là một nhà văn, nhà báo, biên tập, dịch giả, nhà nghiên cứu văn hóa, giáo dục nổi tiếng của Việt Nam. Ông còn được xem là một nhà văn quân đội, gắn bó mật thiết với chiến trường Tây Nguyên, từng được phong hàm Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam; được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2001. Về sau, ông trở thành một nhà hoạt động xã hội với quan điểm không chính thống (người bất đồng chính kiến) và đã tuyên bố rút khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thân thế

Nguyên Ngọc (tên khai sinh là Nguyễn Văn Báu, bút danh là Nguyễn Trung Thành) sinh ngày 5 tháng 9 năm 1932 tại Đà Nẵng, nguyên quán ở Bình Triều, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam trong một gia đình có 5 anh chị em. Ông là con của một viên chức bưu điện. Thuở nhỏ ông sống tại Hội An. Năm 1950, khi đang học trung học chuyên khoa (nay là trung học phổ thông) tại Trường Phổ thông Lê Khiết (Quảng Ngãi), ông gia nhập Quân đội nhân dân Việt Nam, chủ yếu hoạt động ở Tây Nguyên – chiến trường chính của Liên khu V bấy giờ. Sau một thời gian ở đơn vị chiến đấu, ông chuyển sang làm phóng viên báo Quân đội nhân dân Liên khu V và lấy bút danh Nguyên Ngọc. Ông được phong hàm Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam.

Văn nghiệp

Sau Hiệp định Genève, ông tập kết ra Bắc và viết tiểu thuyết Đất nước đứng lên dưới bút danh Nguyên Ngọc, kể về cuộc kháng chiến chống Pháp của người Ba Na, tiêu biểu là anh hùng Núp và dân làng Kông-Hoa, dựa trên câu chuyện có thật của anh hùng Núp. Tác phẩm Tác phẩm khi xuất bản được nhiều người yêu thích và hâm mộ và nhận được Giải thưởng của Hội Văn nghệ Việt Nam (1955). Sau này cuốn truyện được dựng thành phim.

Ông cũng từng tham gia phong trào quần chúng biểu tình phản đối việc gây hấn, xâm lược của Trung Quốc ở Biển Đông năm 2011 trong bối cảnh có sự ngăn cấm. Ngày 22 tháng 8 năm 2011, Đài Truyền hình Hà Nội có làm một chương trình về sự việc này, trong đó có đoạn phát thanh viên nói "một số phần tử phản động tham gia biểu tình", đồng thời khung hình đang quay cảnh Nguyên Ngọc và hai trí thức khác là giáo sư Nguyễn Huệ Chi, tiến sĩ Nguyễn Văn Khải. Sự việc này làm ông bất bình và đã gửi thư phản đối lên Bí thư Thành ủy Hà Nội.

Năm 2000, Nguyên Ngọc được Nhà nước Việt Nam tặng Huân chương Độc lập nhưng ông đã vắng mặt trong buổi lễ trao tặng. Sau đó đại diện Hội Nhà văn đã phải mang Huân chương đến tận nhà cho ông.

Tuyên bố từ bỏ Hội Nhà văn Việt Nam

Ngày 12 tháng 5 năm 2015, trong một tuyên bố được đăng tải trên mạng xã hội, nhà văn Nguyên Ngọc cùng 19 nhà văn, nhà thơ khác tuyên bố từ bỏ Hội Nhà văn Việt Nam kể từ ngày 11 tháng 5 năm 2015.

Bị đề nghị rút toàn bộ tác phẩm ra khỏi sách giáo khoa

Ngày 13 tháng 3 năm 2018, Ban Tuyên giáo Trung ương ra công văn yêu cầu Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo rút toàn bộ tác phẩm của các tác giả tham gia Tổ chức 'Văn Đoàn Độc lập' ra khỏi Chương trình sách giáo khoa.

Tuyên bố ra khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam

Ngày 26 tháng 10 năm 2018, ông tuyên bố ra khỏi Đảng Cộng sản Việt Nam nhân sự kiện Phó giáo sư, Tiến sĩ Chu Hảo bị Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng đề nghị kỷ luật. Trong tuyên bố, nhà văn Nguyên Ngọc cho biết đã định ra khỏi Đảng từ lâu, nhưng không có ý định gây ồn ào. Nay sau việc Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng kỷ luật Phó giáo sư, Tiến sĩ Chu Hảo, ông muốn tỏ rõ thái độ đối với thông báo của Đảng.

Nhận định, tranh cãi

• Theo công kích của nhà báo Hoàng Hải Vân (Huỳnh Kim Sánh) đang trên facebook ngày 7 tháng 9 năm 2022, trong thời gian ở miền bắc, ông tham gia tích cực vào việc công kích phản bác nhóm Nhân Văn Giai phẩm. Nhà khoa học Dương Tú và nhà thơ Thái Hạo sau đó cho rằng nhà báo Hoàng Hải Vân sử dụng thủ pháp thao túng tâm lý trong bài viết của mình nhằm bôi nhọ nhà văn Nguyên Ngọc.

Tác phẩm chính

• Đất nước đứng lên (tiểu thuyết, 1955)
• Mạch nước ngầm (truyện vừa, 1959)
• Rẻo cao (tập truyện ngắn, 1962)
• Rừng xà nu (truyện ngắn, 1965)
• Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc (tập truyện và ký, 1969)
• Đất Quảng (tiểu thuyết 2 tập, 1971 - 1974)
• Tháng Ninh Nông (tập truyện và ký, 1999)
• Tản mạn nhớ và quên (tập ký, 2004)
• Nghĩ dọc đường (2005)
• Lắng nghe cuộc sống (2006)
• Bằng đôi chân trần (2008)
• Các bạn tôi ở trên ấy (tập bút ký, 2013)
• Đường chúng ta đi
• Có một đường mòn trên biển Đông
• Cát cháy

Vinh danh

• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001
• Huân chương Độc lập hạng ba

Giải thưởng văn học

• Giải thưởng của Hội Văn nghệ Việt Nam năm 1955 với tiểu thuyết "Đất nước đứng lên".
• Giải thưởng Văn nghệ Nguyễn Đình Chiểu, Giải thưởng Hoa Sen của Hội Nhà văn Á Phi (1969) với tập truyện ký Rừng xà nu.
• Giải thưởng văn xuôi năm 2013 của Hội Nhà văn Hà Nội với bút ký Các bạn tôi ở trên ấy.