✨Nguyễn Công Hãng

Nguyễn Công Hãng (chữ Hán: 阮公沆, 1680 - 1732) là quan đại thần, nhà ngoại giao và nhà thơ Việt Nam thời Lê Trung hưng, trong lịch sử Việt Nam. Ông là vị quan có nhiều đóng góp tích cực cho chính sách cai trị của triều đình Lê - Trịnh thời chúa Trịnh Cương đầu thế kỷ 18.

Ông giữ các chức quan như Đề hình, thiêm đô ngự sử, Đốc trấn Cao Bằng (từ tháng 12 năm 1715), trấn Kinh Bắc, nay là khu phố Phù Chẩn, phường Phù Chẩn, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, Việt Nam.

Ông đỗ đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân khoa Canh Thìn niên hiệu Chính Hòa 21 (1700) đời Lê Hy Tông lúc mới 20 tuổi, nổi tiếng hay chữ. Kỳ thi này ông đứng thứ 17 trong tổng số 19 người đỗ đạt. *Phép dung, tức là phép đánh thuế thân, cứ mỗi suất đinh là đồng niên đóng 1 quan 2 tiền. Những người sinh đồ, lão hạng và hoàng đinh (Lão hạng là những người từ 50 tuổi đến 60 tuổi. Hoàng đinh là người mới có 17 đến 19 tuổi) thì đóng một nửa. gồm những bài thơ tả tình, vịnh cảnh, thù tiếp sứ bộ Triều Tiên,...

Thơ ông đề cập đến trách nhiệm của người cầm quyền, đến truyền thống văn hiến và vận mệnh của đất nước. Ông còn viết về nếp sống chất phác, đức tính giàu tín nghĩa của quê hương.

Tương truyền ông sống cùng thời và có giao du với nữ sĩ Đoàn Thị Điểm.

Phá bỏ lệ cống người vàng Liễu Thăng

Sau khi kết thúc chiến tranh Minh - Đại Việt, để giữ yên bờ cõi và, chấm dứt chiến tranh và quan hệ hòa hiếu giữa hai nước, nhà Lê từ Lê Thái Tổ phải chấp nhận lệ cống người vàng Liễu Thăng, gọi là để đền mạng cho Liễu Thăng bị Lê Sát và nghĩa quân Lam Sơn chém đầu tại núi Mã Yên (đãi thân kim nhân). Từ đó trở đi mỗi khi sang Trung Hoa triều cống, Đại Việt phải đúc một tượng người bằng vàng ròng cùng sản vật địa phương đem sang cống.

Việc đó sang thời Lê trung hưng, nhà Thanh lên thay thế nhà Minh vẫn phải tiếp tục. Mãi đến năm 1718, Nguyễn Công Hãng đi sứ nhà Thanh có đề nghị và được vua Khang Hy chấp thuận chấm dứt việc bỏ cống người vàng.

Khi Nguyễn Công Hãng sang sứ, ông bảo triều đình ta thôi không đúc người vàng nữa. Đến khi sang Trung Quốc, các quan thiên triều xét đồ cống thấy thiếu liền đem tâu lên vua quan nhà Thanh. Các quan triều Thanh đem chuyện cũ ra hỏi, ông đáp: - Quốc vương nước tôi nối gìn nghiệp cũ, không dám bỏ việc tuế cống còn các việc thu thành, nạp khoán hay bồi thường thì sứ thần này đâu biết đến.

Người Thanh lại nhắc lại chuyên Liễu Thăng, ông cười trả lời:

Liễu Thăng là tên bại tướng của nhà Minh. Triều Thanh ta nay bao gồm cả muôn nước mà lại cứ khư khư đi đòi món "của đút" của kẻ thua trận để trả thù cho người xưa, sao đủ để làm gương cho đời sau ?

Sau trận Đống Đa năm 1789, nhà Tây Sơn cũng theo lệ thường triều cống và quan hệ với nhà Thanh. Thiên triều Trung Hoa cũng nhắc lại việc người vàng. Nhưng Ngô Thì Nhậm trong quốc thư có cãi lại. lấy cớ là Tây Sơn không giống Mạc mà cũng chẳng giống Lê. Vua Quang Trung xuất thân áo vải mà có được thiên hạ. Nhà Thanh đuối lý lại thôi.

Phá bỏ lệ cống nước giếng Trọng Thủy

Ngoài lệ cống người vàng, Đại Việt còn phải cống thêm một hũ nước giếng nơi mà Trọng Thủy đâm đầu tự tử, vì tương truyền nước giếng này rửa ngọc trai rất sáng. Nguyễn Công Hãng bảo đổ đi rồi bảo múc nước ở một giếng khác đem theo. Khi sang tới nơi, người Thanh đem nước ra rửa ngọc trai thì không thấy ngọc sáng, liền kì kèo. Ông nói: "Đấy là tại lâu ngày khí mạch biến đổi đi !"

Người Thanh nghe thế nên đành chịu. Từ đó mỗi lần triều cống, nước ta không phải cống 2 thứ đó bắt đầu từ ông cả.

Nhưng Trịnh Cương chưa kịp suy xét thì mất tháng 10 âm lịch năm 1729,