✨Ngũ Hiệp, Đồng Tháp

Ngũ Hiệp là một xã thuộc tỉnh Đồng Tháp, Việt Nam. Địa bàn xã nằm ở bờ bắc và ba cù lao trên sông Tiền.

Địa lý

Xã Ngũ Hiệp gồm hai phần chính, phần phía bắc là xã Tam Bình cũ bên bờ bắc sông Tiền, phần phía nam là cù lao Ngũ Hiệp hay còn gọi là cồn Ngũ Hiệp và một cù lao nhỏ là Cồn Tròn, Ở bờ bắc, các sông, kênh, rạch chảy qua địa bàn xã gồm: sông Bình Ninh, sông Cầu Gió, rạch Cồn Cát, rạch Mù U, rạch Mương Lộ, với 4 vàm chảy vào sông Năm Thôn là vàm Cái Sơn, Mù U, Hai Tân, Cây Cồng. Trên cù lao Ngũ Hiệp có các con rạch lớn như rạch Bà Kẽm, rạch Ông Dú. Do nằm giữa sông Tiền đoạn sông phía bắc các cù lao hẹp hơn nên được gọi là sông Năm Thôn. và 11 ấp thuộc xã Tam Bình cũ, gồm: Bình Chánh Đông, Bình Chánh Tây, Bình Đức, Bình Hòa A, Bình Hòa B, Bình Ninh, Bình Thanh, Bình Thạnh, Bình Thuận, Đông Hòa, Tây Hòa.

Lịch sử

Ban đầu, cù lao Ngũ Hiệp được gọi là cù lao Năm Thôn do có 5 thôn là An Thủy Đông, An Thủy Tây, Long Phú, Hòa An, Tân Sơn. Ngoài ra còn mang tên cù lao Trà Tân, cũng có sách ghi là cù lao Kiến Lợi, là tên một tổng bao trùm gần hết diện tích phía nam huyện Cai Lậy ngày nay. Một tên khác là cù lao Trà Luật.

Năm 1864 trên cù lao chỉ còn 6 hộ gia đình. Sau đó, có một sĩ quan người Pháp tên là Taillefer đã đến chiếm 300 ha đất trên cù lao, tuyên bố lập thành vương quốc. Vị sĩ quan này đã cho xây một nhà máy xay xát, mang các cây giống mía đường, dâu tây, vani lên cù lao để trồng. Năm 1871, Taillefer sạt nghiệp nên đã bán đất cù lao lại cho đốc phủ Trần Bá Lộc. Con trai ông là Trần Bá Thọ sạt nghiệp, tự tử vào năm 1909 nên cù lao được bán cho Đốc phủ Mầu. về việc sáp nhập ấp Tân Hòa vào ấp Hòa An.

Ngày 1 tháng 7 năm 2025, xã Ngũ Hiệp (trên cơ sở sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Tam Bình và xã Ngũ Hiệp (cũ)) chính thức đi vào hoạt động.

Di tích

Đình Hòa An tại ấp Hòa An, có từ thế kỷ 19 là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Kinh tế – Xã hội

thumb|phải|Sầu riêng.

Giao thông đường bộ

Các tuyến đường chính chạy qua địa bàn xã là tỉnh lộ 868 ở phía tây, đường chạy theo hướng bắc - nam, con đường này là ranh giới với xã Long Trung (cũ); tỉnh lộ 864 chạy theo hướng tây - đông chạy song song dọc bờ sông Năm Thôn (nhánh của sông Tiền). Ở phần bờ bắc sông Tiền của xã, 100% tuyến đường chính đã được nhựa hóa, 95% tuyến đường liên ấp, liên xóm được bê tông hóa.

Trên cù lao các kênh rạch nhỏ khá chằng chịt, có đường giao thông chính hoàn toàn là lộ nhựa đánh một vòng quanh cù lao (hương lộ 70) và một trục lộ nhựa (tỉnh lộ 868 B) cắt ngang giữa cù lao theo hướng bắc-nam, từ chân cầu Ngũ Hiệp đến phà Thới Lộc, chiều dài khoảng 2 km. Các đường khác trên cù lao đều được nâng cấp thành đường đan. Trước năm 2020 cù lao vẫn còn bị cô lập, việc đi lại chủ yếu bằng phà Ngũ Hiệp, nằm ngay cạnh chợ xã Ngũ Hiệp, chợ lớn nhất cù lao nằm ở phía bắc. Phà Ngũ Hiệp là phà quan trọng, hằng năm có lưu lượng 5,5 triệu lượt người và 2,3 triệu lượt phương tiện qua lại, cùng lưu lượng 460.000 tấn hàng hóa.

Trung tâm mua bán

Chợ Tam Bình nằm ngay bờ đông của vàm Mù U, nơi rạch Mù U đổ vào sông Năm Thôn. Về phía đông hơn 2 km theo tỉnh lộ 864 là chợ Hai Tân. Hai khu mua bán khác là khu vực Ngã tư Hưng Long và chợ Cây Bã Đậu. Trên cù lao Ngũ Hiệp có nhiều chợ, trong đó chợ lớn nhất là chợ Ngũ Hiệp nằm ở phía bắc cù lao.

Kinh tế trên cù lao Ngũ Hiệp

Cù lao Ngũ Hiệp là vùng chuyên canh sầu riêng...là giống sầu riêng cho năng suất cao. Đây là cây trồng có giá trị kinh tế cao, cả cù lao có 1.530 ha sầu riêng, với năng suất gần 49.000 tấn/năm. Ngoài mùa sầu riêng chính ra, nông dân còn xử lý được mùa nghịch, diễn ra vào khoảng tháng 7 và tháng 8 âm lịch, vườn sầu riêng được đậy mủ nilon và xiết nước cho cạn để sầu riêng có thể ra hoa. Sầu riêng mùa nghịch có giá trị cao hơn. Tỉnh Tiền Giang cũng đã đăng ký thương hiệu sản phẩm "Sầu riêng Ngũ Hiệp".

Vấn đề nghiêm trọng mà cù lao Ngũ Hiệp phải thường xuyên đối mặt tương tự như cù lao Tân Phong lân cận là tình trạng sạt lở và tình trạng nhiễm mặn chung của vùng. Có thời điểm sụt lún gây vỡ cả đê, hư hỏng đường, nước sông ngập các vườn canh tác. Tình trạng nước mặn xâm nhập được xem nghiêm trọng nhất trước nay là vào năm 2020, với mức đo lên đến 3,8/1000 điều này đe dọa các cây trồng là kinh tế chủ lực của cù lao. Trong hơn 1500 ha sầu riêng thì 400 ha đã chết, 140 ha thì thiệt hại 30 đến 70%. Các nhà vườn phải thuê xà lan chở nước ngọt lấy từ sông Tiền những đoạn hướng bên trong nội địa ra cứu các khu vườn trồng sầu riêng một cách khẩn cấp.

Kinh tế phần đất Tam Bình (cũ)

Kinh tế địa phương chủ yếu là canh tác nông nghiệp, trồng chuyên canh cây ăn trái, với sầu riêng là cây trồng giá trị cao. Sầu riêng tiêu thụ chủ yếu đến thị trường Trung Quốc, cũng như các xã khác trong tỉnh, sầu riêng được xuất khẩu tươi, chiếm 90% sản lượng sầu riêng. Tam Bình có diện tích 1.450 ha sầu riêng các loại, diện tích trồng sầu riêng lớn nhất huyện Cai Lậy, huyện "thủ phủ sầu riêng" của miền Tây Nam Bộ. Năm 2014, sản lượng trái cây các loại là 50.000 tấn. Mức thu nhập của người dân rất cao, trung bình 1 tỷ đồng/ha sầu riêng. Tổng doanh thu xã không dưới 1.400 tỷ đồng mỗi năm.

Bên cạnh thiên tai kép, Đại dịch COVID-19 góp phần khiến hàng hóa không thể xuất khẩu sang Trung Quốc như thường niên, dẫn đến thiệt hại khác cho các nhà vườn còn sầu riêng để bán, hàng hóa phải bán trong nước với giá thấp.

Xã cũng có diện tích khoảng 100 ha sa pô chê vào năm 2020.