✨Nelson (lớp thiết giáp hạm)

Nelson là tên của một lớp thiết giáp hạm gồm hai chiếc: Nelson và Rodney được chế tạo cho Hải quân Hoàng gia không lâu sau khi Hiệp ước Hải quân Washington năm 1922 có hiệu lực, và tuân thủ chặt chẽ theo những giới hạn được quy định bởi Hiệp ước này. Chúng là những thiết giáp hạm Anh duy nhất được chế tạo giữa lớp Revenge (được đặt hàng năm 1913) và lớp King George V (được đặt hàng năm 1936).

Hai chiếc trong lớp được đặt tên theo hai vị đô đốc Anh nổi tiếng: George Brydges Rodney, người chỉ huy Hải quân Hoàng gia Anh giành chiến thắng trong trận mũi St. Vincent (trong khuôn khổ Chiến tranh Cách mạng Mỹ) trước Tây Ban Nha và Horatio Nelson người chỉ huy Hải quân Hoàng gia Anh giành chiến thắng trong các trận Nile và Trafalgar.

Để phù hợp với những hạn chế do Hiệp ước Washington đặt ra, những con tàu này có một thiết kế khác thường với nhiều đặc tính mới lạ. Chúng thường được xem là những thiết giáp hạm hiệp ước đầu tiên. Thiết kế của lớp Nelson khá độc đáo đối với truyền thống chế tạo thiết giáp hạm của Anh. Chúng là lớp thiết giáp hạm duy nhất của Anh được trang bị pháo 406 mm (16 inch) trên 3 tháp pháo, mỗi tháp pháo có 3 khẩu pháo tác chiến độc lập với nhau, và tất cả các tháp pháo này đều được bố trí ở phía trước tháp chỉ huy - đặc điểm dễ nhận biết nhất của lớp Nelson so với các lớp thiết giáp hạm khác của Anh.

Bối cảnh lịch sử

Trận Jutland đã cho Hải quân Hoàng gia Anh thấy rõ giá trị của hỏa lực và sự bảo vệ bằng vỏ giáp so với tốc độ và sự cơ động. Vì vậy, thế hệ tàu chiến tiếp theo của Anh đã được vận dụng và tích hợp triệt để những bài học này. Sau khi Chiến tranh Thế giới thứ nhất kết thúc, Bộ Hải quân Anh đã lên kế hoạch chế tạo và đưa vào sử dụng những chiếc tàu chiến-tuần dương và thiết giáp hạm mới có kích thước lớn hơn, bọc giáp dày hơn và trang bị hỏa lực mạnh hơn nhiều so với mọi lớp tàu chiến trước đó của họ. Lớp tàu chiến-tuần dương G3 sẽ được trang bị 9 khẩu pháo 406 mm (16 inch); và lớp thiết giáp hạm N3 sẽ được trang bị 9 khẩu pháo 457 mm (18 inch). Chúng được dự định là những tàu chiến mặt nước mạnh nhất thế giới sau khi được hoàn thành. Hải quân Hoàng gia Anh có kế hoạch duy trì lực lượng hải quân khổng lồ để thể hiện sự thống trị tuyệt đối trên biển trong cuộc chạy đua vũ trang đang bùng phát giữa các cường quốc thắng trận sau Thế chiến 1, bất chấp những thiết kế tàu chiến lớn tương đương đang được Nhật Bản và Hoa Kỳ phát triển.

Việc phát triển đột ngột bị cắt giảm Hiệp ước Hải quân Washington, và nó đã khiến cho cuộc chạy đua vũ trang hải quân giữa các nước này bị tạm dừng. Việc chế tạo 4 chiếc tàu chiến-tuần dương lớp G3 được đặt hàng trước đó đều đã bị hủy bỏ; một số vật liệu, chi tiết cần thiết đã được giữ lại và sử dụng cho Nelson và Rodney. Hiệp ước đã giới hạn trọng tải choán nước của tất cả các thiết giáp hạm thuộc sở hữu của mọi quốc gia được đóng mới trong giai đoạn này ở mức 35.000 tấn Anh và dàn pháo chính của chúng có cỡ nòng không được vượt quá 406 mm (16 inch). Người Anh đã thành công trong việc đảm bảo là định nghĩa về trọng tải choán nước tối đa – mệnh danh "trọng tải choán nước tiêu chuẩn" – không bao gồm nhiên liệu và nước cấp cho nồi hơi. Họ đã tranh luận về chiến lược trải rộng của Đế quốc Anh, điều đó có nghĩa là những tàu chiến của họ phải mang theo nhiều nhiên liệu và nước hơn, và chúng đương nhiên không phải chịu thiệt hại hay bị trừng phạt bởi Hiệp ước Washington so với những tàu chiến của Pháp, Nhật Bản hay Ý, vốn hoạt động gần các căn cứ quê hương của chúng hơn nhiều. Kết quả là, các phình chống ngư lôi đổ đầy nước bên trong đã được thêm vào. Điều này không gây tăng thêm trọng lượng "khô" (tiêu chuẩn) của tàu và do đó không vượt quá giới hạn của Hiệp ước. do "bị cắt giảm bởi Washington". Nhu cầu trong việc giới hạn trọng tải choán nước đã dẫn đến một thiết kế tàu chiến mới được rút ra từ thiết kế G3 và N3 trước đó. Để giảm trọng lượng của vỏ giáp, các tháp pháo chính của lớp Nelson đều được bố trí toàn bộ phía trước cấu trúc thượng tầng nhằm rút ngắn chiều dài thân tàu. Tháp pháo 'B' được bố trí bên trên tháp pháo 'A', còn tháp pháo 'X' được bố trí trên boong tàu phía sau tháp 'B' nên nó không thể bắn trực tiếp ra trước mũi hay sau đuôi của con tàu. Dàn pháo hạng hai được bố trí trên các tháp súng kín nước và được điều khiển ngay trên sàn tàu chính và được nhóm về phía sau – một yếu tố cải tiến khác vay mượn từ thiết kế của G3 và N3.

Một lời đồn đại được lưu truyền khá lâu là những con tàu này không thể bắn toàn bộ qua mạn (tất cả các khẩu pháo chính) vì sẽ gây tổn hại cho cấu trúc của sàn tàu. Điều này đã được chính thức phủ nhận trong hoạt động của Rodney khi đánh chìm thiết giáp hạm Đức Bismarck lúc mà tất cả các khẩu pháo đã bắn qua mạn mà không gây hiệu ứng ngược nào.

Lịch sử hoạt động

Được đưa vào hoạt động trong những năm 1927-1930, cả hai chiếc thiết giáp hạm thuộc lớp Nelson đều phục vụ rộng rãi tại Đại Tây Dương, Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Rodney trở nên nổi tiếng do vai trò nổi bật trong việc đánh chìm thiết giáp hạm Đức Bismarck vào tháng 5 năm 1941. Cả hai đều sống sót qua cuộc chiến và bị tháo dỡ sau đó không lâu.

Những chiếc trong lớp