✨Mộ Dung Vĩ

Mộ Dung Vĩ () (350–385), tên tự Cảnh Mậu (景茂), gọi theo thụy hiệu là (Tiền) Yên U Đế ((前)燕幽帝, thụy hiệu do thúc phụ Mộ Dung Đức truy phong, Mộ Dung Đức là hoàng đế nước Nam Yên) là hoàng đế cuối cùng của nước Tiền Yên thời Ngũ Hồ thập lục quốc. Ông trở thành hoàng đế vào năm 10 tuổi. Vào cuối thời gian trị vì của ông, quyền lực nằm trong tay của Khả Túc Hồn thái hậu và thúc tổ Mộ Dung Bình bất tài và tham nhũng. Ông bị thừa tướng Vương Mãnh của Tiền Tần bắt được vào năm 370, Tiền Yên diệt vong. Sau đó, trong giai đoạn Tiền Tần suy sụp sau thất bại trong trận Phì Thủy năm 383, ông đã cố gắng cùng đệ là Mộ Dung Xung tiến hành nổi loạn và bị hoàng đế Phù Kiên xử tử vào đầu năm 385.

Đầu đời

Mộ Dung Vĩ sinh năm 350, khi đó phụ thân Mộ Dung Tuấn đang trị vì, một năm trước khi ông ta xưng đế. Mẫu thân của Mộ Dung Vĩ là Khả Túc Hồn hoàng hậu. Vào thời điểm đó, huynh trưởng của Mộ Dung Vĩ là Mộ Dung Diệp (慕容曄), đang là thái tử. Năm 354, Mộ Dung Vĩ được phong tước Trung Sơn vương.

Năm 356, Mộ Dung Diệp qua đời. Ngày Quý Sửu (23) tháng 2 năm Đinh Tị (29 tháng 3 năm 357), Mộ Dung Tuấn lập Trung Sơn vương Mộ Dung Vĩ làm thái tử. Năm 359, tại một yến tiệc cùng quần thần, Mộ Dung Tuấn nhớ Thái tử Diệp và than khóc. Một trong các thuộc hạ trước đây của Mộ Dung Diệp, Tư đồ tả trưởng sử Lý Tích (李績), tán dương tám đại đức của Mộ Dung Diệp. Mộ Dung Tuấn sau đó hỏi ý kiến của ông ta về Mộ Dung Vĩ, và họ Lý trả lời:

:Hoàng thái tử có tài trời ban, và đã đạt bát đức. Tuy nhiên, có hai thiếu sót mà cần phải tự tra xét: ham mê quá mức du điền và nhạc. Cả hai đều có hại cho đất nước.

Mộ Dung Vĩ cũng có mặt và bị Mộ Dung Tuấn yêu cầu tự xem lại mình, từ đó ông bất bình với Lý Tích.

Tháng giêng năm Canh Thân (360), Mộ Dung Tuấn lâm bệnh và do Mộ Dung Vĩ lúc này vẫn còn nhỏ tuổi, ông ta định nhường ngôi lại cho Thái Nguyên vương-Đại tư mã Mộ Dung Khác. Tuy nhiên, Mộ Dung Khác từ chối và thuyết phục Mộ Dung Tuấn rằng mình cũng có thể hỗ trợ vị hoàng đế trẻ tuổi. Mộ Dung Tuấn sau đó ủy thác Thái tử cho Mộ Dung Khác, Tư đồ Mộ Dung Bình, và Lãnh quân tướng quân Mộ Dư Căn (慕輿根) nhận chiếu phụ chính. Thái tử Mộ Dung Vĩ tức vị ngày Mậu Tý (15) tháng 1 (17 tháng 2), đến ngày Giáp Ngọ (21) cùng tháng (23 tháng 2), Mộ Dung Tuấn mất.:

Mộ Dung Khác nhiếp chính

Sang tháng 2 ÂL, Khả Túc Hồn hoàng hậu được tôn làm hoàng thái hậu, Thái Nguyên vương Mộ Dung Khác được bổ nhiệm làm Thái tể và quản lý triều chính, Thượng Dung vương Mộ Dung Bình được bổ nhiệm làm Thái phó, Dương Vụ (陽騖) làm Thái bảo, Mộ Dư Căn làm Thái sư, tham gia phụ chính. Mộ Dư Căn là một viên quan trẻ, không bằng lòng với vị trí là thuộc hạ của Mộ Dung Khác, sau đó vu cáo với Mộ Dung Vĩ và Khả Túc Hồn thái hậu rằng Mộ Dung Khác và Mộ Dung Bình lập mưu nổi loạn và yêu cầu được suất cấm binh tấn công họ. Thái hậu tin lời Mộ Dư Căn song Mộ Dung Vĩ thì không và từ chối cho phép. Mộ Dung Khác sau đó đã phát hiện ra sự việc, Mộ Dư Căn cùng gia tộc bị hành quyết.:

Ngày Giáp Tý (15) tháng 4 năm Kỉ Tị (5 tháng 6 năm 369), Mộ Dung Vĩ lấy con gái của Thượng thư lệnh-Dự Chương công Khả Túc Hồn Dực (可足渾翼) làm hoàng hậu, Dực là tụng đệ của Khả Túc Hồn thái hậu.

Cũng trong năm đó, tướng Hoàn Ôn của Tấn mở một chiến dịch lớn chống lại Tiền Yên, tiến đến Phương Đầu (枋頭, nay thuộc Hạc Bích, Hà Nam), nằm lân cận kinh thành của Tiền Yên là Nghiệp Thành, đánh bại mọi đội quân Tiền Yên cử đến, bao gồm cả một đại quân do huynh của Mộ Dung Vĩ là Lạc An vương Mộ Dung Tang (慕容臧) chỉ huy. Tháng 7 ÂL, Mộ Dung Vĩ và Mộ Dung Bình hoảng sợ và muốn bỏ Nghiệp Thành để trở về cố đô Hà Long (和龍, nay thuộc Cẩm Châu, Liêu Ninh). Tuy nhiên, Mộ Dung Thùy tình nguyện tiến hành một cuộc kháng cự cuối cùng, và được phong làm 'sứ trì tiết', 'Nam thảo đại đô đốc', suất năm vạn quân kháng cự Hoàn Ôn. Trong khi đó, Mộ Dung Vĩ cũng cử sứ thần đến Tiền Tần để yêu cầu trợ giúp, hứa sẽ cắt vùng Lạc Dương cho Tiền Tần để đổi lấy cứu trợ. Mộ Dung Thùy và một thúc phụ khác của Mộ Dung Vĩ là Mộ Dung Đức ngay sau đó đã giáng cho Hoàn Ôn một thất bại lớn, quân Tiền Tần đến nơi và cũng đánh bại Hoàn Ôn trong một trận khác.

Tuy nhiên, đến mùa xuân năm 384, Mộ Dung Thùy đã bắt đầu nổi dậy ở phần phía đông của đế quốc (lãnh thổ Tiền Yên trước đây), và ngay sau đó hội quân cùng các quý tộc và quan lại Tiền Yên trước đây để lập nên Hậu Yên. Hay tin, các đệ của Mộ Dung Vĩ là Mộ Dung Hoằng và Mộ Dung Xung cũng nổi dậy gần Trường An. Mộ Dung Hoằng đã cử một sứ giả yêu cầu Phù Kiên đưa Mộ Dung Vĩ đến chỗ mình và hứa sẽ dâng Quan Trung nếu Mộ Dung Vĩ được thả. Phù Kiên trở nên giận dữ và quở trách Mộ Dung Vĩ, Mộ Dung Vĩ khẩn nài và hứa sẽ tiếp tục là một thần dân trung thành. Phù Kiên vẫn cho ông giữ chức vụ, song bị Phù Kiên bắt viết một lá thư cho Mộ Dung Thùy, Mộ Dung Hoằng và Mộ Dung Xung để bảo họ đầu hàng, Mộ Dung Vĩ lại viết rằng:

:Ta là người trong lồng, tất không thể hoàn lý. Hơn nữa, ta cũng là tội nhân của Yên thất, và các ngươi không nên lo cho ta, hãy lập nên đại nghiệp của mình.

Tuy nhiên, Mộ Dung Hoằng ngay sau đó bị ám sát, và Mộ Dung Xung trở thành lãnh đạo quân nổi dậy Tiên Ti và cuối cùng lập nước Tây Yên. Mộ Dung Xung bao vây Trường An và yêu cầu Phù Kiên đem Mộ Dung Vĩ đến chỗ mình. Trong khi đó, Mộ Dung Vĩ và [đường] huynh là Mộ Dung Túc (慕容肅) tổ chức những người Tiên Ti tại Trường An, chuẩn bị nổi dậy để hội quân với Mộ Dung Xung. Tháng 12 ÂL cùng năm (đầu năm 385), Mộ Dung Vĩ mời Phù Kiên đến tư gia, giả vờ rằng kì tử tân hôn, sẵn sàng ám sát Phù Kiên tại tiệc rượu. Phù Kiên đã đồng ý tham sự song đã không thể đến do trời mưa, tin tức về âm mưu đã bị lộ. Phù Kiên triệu Mộ Dung Vĩ và Mộ Dung Túc vào cung. Mộ Dung Túc muốn từ chối và ngay lập tức nổi dậy song Mộ Dung Vĩ từ chối và cả hai cùng vào cung. Phù Kiên đặt câu hỏi về âm mưu của họ, và trong khi Mộ Dung Vĩ vẫn cố gắng phủ nhận thì Mộ Dung Túc đã tự đắc thừa nhận, Phù Kiên cho giết cả hai cũng như những người Tiên Ti còn lại trong thành.