✨Lý thuyết dòng mầm

nhỏ|Hình 1: Sơ đồ của Weismann về giả thuyết dòng mầm. Lý thuyết dòng mầm do nhà sinh học Đức August Weismann (tiếng Anh: /ˈwaɪsmən/, tiếng Việt: vây-xơ-man) đề xuất từ năm 1883, công bố rộng rãi vào năm 1885. Thuật ngữ này trong nguyên bản tiếng Đức có tên là: Keimplasmatheorie (lý thuyết chất mầm) là từ ghép giữa từ "Keimzellen" (tế bào mầm sinh dục) và từ "theorie" (lý thuyết),

Đây là một giả thuyết khoa học cổ điển nhất và có giá trị nhất trong lĩnh vực di truyền học vào cuối thế kỉ XIX (sau đó 17 năm - nghĩa là vào năm 1900 - mới phát hiện lại quy luật Menđen, nghĩa là ra đời trước Di truyền học). Thuật ngữ "Keimplasma" đã được dịch sang tiếng Nga là "Гермированная плазма", từ đó đã được dịch sang tiếng Việt là "chất mầm" hoặc "dòng mầm".

Nội dung

• Theo giả thuyết này, thì cơ thể sinh vật gồm hai loại tế bào: tế bào sinh dưỡng (giờ thường gọi là tế bào xôma) và tế bào sinh dục. Các tế bào sinh dục (Keimzellen) có khả năng như là "mầm" để "mọc" ra các loại tế bào khác, đó chính là các tế bào thuộc nhóm mà bây giờ gọi là tế bào mầm (germ cell).
• Nhờ nhóm "Keimzellen" (tế bào mầm) này, mà vật chất di truyền của bố mẹ được chuyển cho đời con, còn tế bào sinh dưỡng (xôma) không đóng vai trò di truyền. Từ đó, tạo thành như một dòng chảy vật chất (plasm) truyền "mầm" (germ) ấy từ thế hệ này sang thế hệ khác (xem hình 1 của Weismann mô tả "dòng chảy" này).

nhỏ|Hình 2: Chân dung Friedrich Leopold August Weismann (17/01/1834 - 5/11/1914).

Vai trò

Mặc dù khái niệm "dòng mầm" khá mơ hồ và khó hiểu vào thời đó, có điểm không phù hợp với khoa học hiện đại, nhưng giả thuyết của ông có ý nghĩa tích cực và ở một mức độ nào đó đã vạch ra sự phát triển của Di truyền học.

• Weismann cho rằng dòng xôma không di truyền được là sai, vì ngày nay ta dễ nhận thấy các tế bào xôma cũng có vật chất di truyền là DNA trên các nhiễm sắc thể, nhờ đó mà nhiều loài sinh vật vẫn sinh sản và di truyền không cần qua "dòng mầm", như trong sinh sản sinh dưỡng và nhân bản vô tính (cừu Dolly) chẳng hạn.
• Tuy nhiên, "rào cản Weismann" đã góp phần xem xét lại thuyết tiến hoá Lamac, củng cố học thuyết chọn lọc tự nhiên của Đacuyn, gợi ra ý tưởng về hướng phát triển mới dẫn đến sự ra đời và phát triển của Di truyền học. *Khái niệm dòng mầm (Keimplasma) mà Weisman đề xuất có thể là nguồn gốc dẫn đến khái niệm tế bào mầm trong Sinh học hiện đại.
• Trong tiến hoá phải có kế thừa, mà dòng xôma không chuyển được cho đời con, nên rõ ràng dòng mầm đóng vai trò chủ chốt, nghĩa là cần tìm hiểu thêm về cơ chế di truyền. Do đó, ông vẫn còn được nhiều người ngày nay ngưỡng mộ (hình 2). Ernst Mayr đánh giá người đồng bào Weisman của mình là: "nhà Tiến hóa luận quan trọng nhất sau Đacuyn và trước Thuyết tiến hoá tổng hợp hiện đại" (1930–1940).

Nguồn trích dẫn

Thể loại:Sinh học Thể loại:Di truyền học Thể loại:Tiến hóa sinh học Thể loại:Di truyền học cổ điển