✨Kế hoạch phá hoại việc sản xuất vũ khí hạt nhân của Khối Đồng Minh

Kế hoạch phá hoại việc sản xuất vũ khí hạt nhân của Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai là một chuỗi những chiến dịch, trọng tâm vào năm 1943 phá hủy nhà máy Vermork sản xuất nước nặng nhằm làm chậm kế hoạch sản xuất vũ khí hạt nhân của Đức Quốc Xã.

Kế hoạch đã thành công, góp phần làm chậm giấc mơ bom hạt nhân của Adolf Hitler, mà theo các sử gia, nếu như không có vụ này thì chưa biết cuộc chiến sẽ xoay chiều ra sao, nhất là trong trường hợp chiến tranh kéo dài và Hoa Kỳ thất bại trong dự án Manhattan. Đáng chú ý nhất là chủ nghĩa bài Do Thái. Tầng đầu tiên của vật lý năng lượng cao (Einstein, Bohr, Fermi, và Robert Oppenheimer) đã làm nhiều nghiên cứu ở Đức, đều là người Do Thái hay trong trường hợp của Enrico Fermi, kết hôn với người Do Thái. Robert Oppenheimer, một người Mỹ gốc Do Thái, cũng bởi niềm xác tín và đi theo xã hội chủ nghĩa, và đã liên kết với Đảng Cộng sản. Khi họ rời Đức, chỉ có một nhà vật lý nguyên tử còn lại ở Đức là Werner Heisenberg.

Bối cảnh

Năm 1934, nhà máy Vemork của Na Uy do Công ty Norsk Hydro điều hành là nơi sản xuất nước nặng đầu tiên trên thế giới. Vào thời điểm đó, các khoa học gia đã biết được rằng nước nặng có thể dùng trong quá trình sản xuất vũ khí hạt nhân.

Ngày 9 tháng 4 năm 1940, Đức Quốc Xã chiếm Na Uy. Trước đó, mặc dù Na Uy là quốc gia trung lập nhưng do biết được phát hiện của Otto Hahn trong việc kiểm soát neutron bằng nước nặng nên Cơ quan Tình báo quân sự Pháp - Deuxième đã cử ba sĩ quan là trung tá Mossé, đại úy Muller và đại úy Knall Demars đến Na Uy, hỏi "mượn" ông Albert - giám đốc nhà máy Vermork toàn bộ 185 kg nước nặng rồi chuyển về Pháp vì sợ nó lọt vào tay quân Đức Quốc Xã.

Năm 1941, khi Đức Quốc Xã chiếm nước Pháp, nhà khoa học hạt nhân người Pháp là Frédéric Joliot-Curie đã chôn giấu 185 kg nước nặng ấy trong hầm Ngân hàng Banque de France rồi chuyển nó đến Bordeaux, đưa lên tàu Broompark sang Anh.

Tuy nhiên, do nhà máy Vermork vẫn còn đủ khả năng sản xuất nước nặng nên với Khối Đồng Minh, Vermork là một hiểm họa cận kề vì Đức Quốc xã sẽ dùng nó để chế tạo bom nguyên tử.

Sau khi chiếm được nhà máy nước nặng Vermork, Đức Quốc Xã lập tức đẩy nhanh chương trình nghiên cứu chế tạo bom nguyên tử dưới sự lãnh đạo của Otto Hahn. Từ tháng 6 năm 1940, nhà máy Vermork bắt đầu sản xuất nước nặng với công suất 100 kg/tháng. Theo tính toán của Otto Hahn, để làm ra một quả bom nguyên tử thì phải cần đến 5.000 kg nước nặng nên Adolf Hitler đã ban hành một chỉ thị đặc biệt, yêu cầu phải bảo vệ Vermork bằng mọi giá,

Vì vậy, phá hủy nhà máy Vermork là yêu cầu cấp thiết của Khối Đồng Minh.

Các chiến dịch

Chiến dịch Grouse

Gần một năm sau ngày Đức chiếm Na Uy, Cơ quan Hành động đặc biệt Anh quốc - SOE chỉ thị cho 4 điệp viên nằm vùng người Na Uy ở cao nguyên Hardanger, phía trên nhà máy Vermork, chuẩn bị đón một nhóm biệt kích SOE. Do tính sai hướng gió lúc nhảy dù, nhóm biệt kích mất ba ngày di chuyển mới gặp được 4 điệp viên Na Uy. Hệ quả là lúc điệp viên Na Uy mở điện đài liên lạc với Trung tâm chỉ huy SOE thì nơi đây nghi ngờ cả nhóm đã lọt vào tay quân Đức bởi lẽ theo kế hoạch, 12 tiếng đồng hồ kể từ khi nhóm SOE nhảy dù rồi khi gặp nhau, phía Na Uy phải báo cáo về London nhưng họ lại im lặng suốt 3 ngày. Cuộc điện đàm bị bộ phận mã thám của Cơ quan Tình báo quân đội Đức - Abwehr phát hiện, nhóm SOE và 4 điệp viên phải chạy trốn vì bị lính Đức săn lùng nên kế hoạch đặt mìn phá hủy nhà máy nước nặng Vermork bị hủy bỏ.

Giữa tháng 11 năm 1943, Không quân Hoàng gia Anh và Không quân Hoa Kỳ mở đợt tấn công với 143 máy bay ném bom hạng nặng Boeing B-17 Flying Fortress với 711 quả bom. Gần cuối tháng, họ đánh nhà máy thủy điện Rjukan để cắt đứt nguồn cung cấp điện năng cho nhà máy Vermork. Tuy nhiên, do những trận bão tuyết và gió lớn mùa đông đã khiến bom rơi tản mát nên nhà máy Vermork vẫn còn có thể sản xuất nước nặng, thậm chí là nhiều hơn với 4 máy điện phân.

Đánh chìm phà vận chuyển

Trước tình hình đó, nhà khoa học Otto Hahn đề nghị di chuyển toàn bộ số nước nặng ở nhà máy Vermork về Đức, lúc ấy có khoảng 1.500 kg. Theo kế hoạch, những thùng nước nặng sẽ đi xe lửa từ nhà máy Vermork xuống thung lũng Rjukan rồi chất lên một chiếc phà, vượt qua hồ Tinn và lại tiếp tục lên xe lửa về Đức và thời gian thực hiện được Otto Hahn ấn định là nửa đêm ngày 20 tháng 2 năm 1944.

Trong lúc tại Đức, ngoài 500 kg nước nặng đã thu được từ năm 1940 đến ngày nhà máy bị biệt kích SOE phá hủy, cộng với 1.500 kg sẽ đưa về thì các nhà khoa học hạt nhân Đức cũng khẩn trương xây dựng một nhà máy sản xuất nước nặng khác ở miền Nam nước Đức, nhằm cung cấp đủ số lượng cần thiết cho một quả bom nguyên tử.

Hitler đồng ý với phương án này. Chỉ 2 ngày sau khi cuộc họp diễn ra, nội dung về việc di chuyển 1.500 kg nước nặng ở nhà máy Vermork đã được một điệp viên nằm vùng của SOE tại Berlin gửi về London. Không chút chậm trễ, SOE chỉ thị cho Knut Haukelid, điệp viên người Na Uy nằm vùng ở Vermork, phải tổ chức một cuộc tấn công phá hủy chiếc phà chở nước nặng.

Knut Haukelid tuyển dụng được hai người và một trong hai người này là Lier Hansen, thợ máy trên chiếc phà được dùng để chở 1.500 kg nước nặng. Theo kế hoạch, Lier Hansen sẽ đặt 8 kg thuốc nổ trong hầm máy. Sau đó, lợi dụng bóng tối, anh ta sẽ lẻn xuống nước một cách êm thấm rồi bơi vào bờ. Khi phà nổ, xem như Hansen đã thiệt mạng nên gia đình anh ta không sợ bị quân Đức trả thù.

17 giờ 50 phút ngày 20 tháng 2 năm 1944, Lier Hansen khoác chiếc túi đồ nghề lên phà như thường lệ nhưng trong túi có 8 kg thuốc nổ và 2 kíp nổ, còn Knut Haukelid đóng vai một người đưa tiễn thân nhân, đứng gần đó để cảnh giới. Đến 21 giờ 30 tối, chiếc đầu máy xe lửa kéo theo ba toa chở những thùng nước nặng xuất hiện, 12 lính Đức nhanh chóng bốc nó lên phà. Tổng cộng có tất cả 15 thùng. Đến 22 giờ, lại có thêm vài người dân lên phà.

Ở dưới hầm máy, Lier Hansen bắt đầu chỉnh đồng hồ hẹn giờ kíp nổ. Đến 23 giờ 20 phút, chiếc phà phát nổ và chìm ngay chỗ nước sâu nhất cùng 14 người dân Na Uy, 12 lính Đức làm nhiệm vụ bốc vác và 15 thùng nước nặng.

Ngay sau vụ nổ, lính Đức từ nhà máy Vermork tràn xuống rồi lập các chốt kiểm soát ở một số vị trí xung quanh hồ. Đến sáng, trên mặt hồ xuất hiện 4 chiếc thùng và điều này có nghĩa là số nước nặng trong thùng không được đổ đúng khối lượng nên nó mới nổi lên. Theo suy đoán của Khối Đồng Minh, có thể nó lại được đưa về Đức nhưng với vài trăm kg nước nặng, quả bom nguyên tử của Hitler chỉ còn là ảo vọng.

Chuyển thể

Câu chuyện về biệt đội phá hoại nhà máy Vemork trong Chiến tranh thế giới thứ hai đã trở thành đề tài và tư liệu cho các nhà làm phim xây dựng thành các bộ phim ăn khách, đồng thời các sử gia cũng viết ra nhiều quyển sách tham khảo hữu ích:

• Phim "Heroes of Telemark" do Anh sản xuất (1965)
• Bộ phim dài 6 tập "The Heavy Water War" của Đài Truyền hình NRK - Na Uy (2015) *Sách "Hunting Hitler's Nukes: The Secret Race to Stop the Nazi Bomb" (Truy tìm hạt nhân của Hitler: Cuộc chạy đua bí mật ngăn quả bom phát xít) của tác giả Damie Lewis