✨Hệ hành tinh

Hệ hành tinh

right|thumb|Minh họa hệ hành tinh.

Hệ hành tinh là tập hợp các thiên thể liên kết hấp dẫn với nhau trong quỹ đạo quanh một ngôi sao hoặc hệ sao. Nói chung, hệ hành tinh miêu tả một hoặc nhiều hành tinh, cùng với nhiều thiên thể khác như hành tinh lùn, tiểu hành tinh, vệ tinh tự nhiên, thiên thạch, sao chổi và hành tinh vi hình cũng như đĩa bụi quay quanh ngôi sao chính. Mặt Trời cùng với hệ hành tinh của nó, bao gồm Trái Đất, làm thành hệ hành tinh gọi là Hệ Mặt Trời. Ngoài ra các nhà thiên văn học còn sử dụng các thuật ngữ hệ hành tinh ngoại hệ hay hệ hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời để miêu tả các hệ hành tinh quay quanh những ngôi sao khác. Tên gọi của những hệ hành tinh thường lấy tên theo ngôi sao chính hoặc hệ sao chính, còn các hành tinh quay quanh theo quy ước đặt theo tên ngôi sao chính ở trước và đi sau là thứ tự b, c, d, e....

Trước thế kỷ 16 và mô hình Copernicus ra đời, hiểu biết của con người về hệ hành tinh bị giới hạn trong phạm vi hệ Mặt Trời và mô hình nhật tâm (và trước đó là mô hình địa tâm). Mặc dù có nhiều khám phá, quan sát và gửi tàu thăm dò đến một số hành tinh thuộc hệ Mặt Trời, việc có tồn tại hay không hành tinh ngoài hệ Mặt Trời vẫn chỉ là phỏng đoán cho đến khi các nhà thiên văn phát hiện ra hệ hành tinh ngoại hệ đầu tiên PSR B1257+12 bao gồm một hành tinh quay quanh pulsar, xác nhận vào năm 1992, với nhiều kỷ lục mới lập như hành tinh ngoại hệ đầu tiên được phát hiện, cũng như pulsar đầu tiên có hành tinh quay quanh nó, và là hệ hành tinh đầu tiên (nhiều hơn 1 hành tinh) với ít nhất 3 hành tinh được phát hiện quay quanh.

Bước sang thế kỷ 21 là thời kỳ vàng của một loạt các hành tinh ngoại hệ cũng như hệ hành tinh được phát hiện, tốc độ phát hiện tăng lên rất nhanh với nhiều kính thiên văn không gian phóng lên nhằm mục đích săn lùng các hành tinh. Cho đến 2013, xác nhận có 2,841 hệ hành tinh, bao gồm hệ chứa nhiều hơn hai hành tinh.. Hàng trăm hệ khác vẫn đang chờ được xác nhận. Theo thứ hạng hệ hành tinh có nhiều hành tinh nhất, Hệ Mặt Trời đứng đầu tiên với 8 hành tinh. Tuy thế, hệ HD 10180 đã có 7 hành tinh được xác nhận và còn 2 hành tinh nữa đang chờ phân tích, và nếu chúng tồn tại thì hệ này sẽ có 9 hành tinh, và trở thành hệ hành tinh có nhiều hành tinh nhất. Hệ hành tinh cũng rất đa dạng theo nhiều tính chất, cùng với nhiều loại sao trung tâm. Hệ hành tinh gần nhất được xác nhận là Alpha Centauri với hành tinh Alpha Centauri Bb nằm cách Trái Đất 4,37 ly và khối lượng xấp xỉ khối lượng Trái Đất. Hệ hành tinh gần nhất với nhiều hành tinh quay quanh là Gliese 876 ở khoảng cách 15,3 ly với 4 hành tinh được xác nhận.

Tuy các nhà thiên văn cũng đã thu được những kiến thức đáng kể về các hệ hành tinh, nhưng còn rất nhiều điều liên quan đến nguồn gốc và sự tiến hóa cũng như lý thuyết về sự hình thành hành tinh vẫn cần phải giải đáp, như thuộc về ngành khoa học hành tinh.

Một vấn đề quan tâm của sinh học thiên văn đó là khu vực có thể sống được của hệ hành tinh, được cho là nơi thích hợp để thuận lợi nhất cho phát triển và duy trì sự sống ngoài Trái Đất.

👁️ 59 | ⌚2025-09-16 22:34:59.939
QC Shopee
MB Bank - LINK GIỚI THIỆU MB Bank - LINK GIỚI THIỆU
ELMICH ELMICH
XWEALTH DATX XWEALTH DATX
OZOVN Shopee PUB OZOVN Shopee PUB
K COFFEE Shopee PUB K COFFEE Shopee PUB
CHANDO Shopee Cashback CHANDO Shopee Cashback
Hệ hành tinh Hệ hành tinh
right|thumb|Minh họa hệ hành tinh. **Hệ hành tinh** là tập hợp các thiên thể liên kết hấp dẫn với nhau trong quỹ đạo quanh một ngôi sao hoặc hệ sao. Nói chung, hệ hành tinh
Danh sách hệ đa hành tinh Danh sách hệ đa hành tinh
right|Số các hành tinh được khám phá cho đến năm 2023. Màu tương ứng với [[Phương pháp phát hiện ngoại hành tinh|phương pháp phát hiện. ]] Từ tổng số 4.089 ngôi sao đã biết được
Hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời Hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời
nhỏ|Bốn ngoại hành tinh quay quanh ngược chiều kim đồng hồ với ngôi sao chủ của chúng ( [[HR 8799|HR 8977 ). Lưu ý rằng đây không phải là video quan sát theo thời gian
Khoa học hành tinh Khoa học hành tinh
thumb|upright=1.35|right|Ảnh từ vệ tinh [[Apollo 15 đơn vị quỹ đạo của rille lân cận với miệng núi lửa Aristarchus trên Mặt Trăng.]] **Khoa học hành tinh** là ngành khoa học nghiên cứu về các hành
Hành tinh đôi Hành tinh đôi
nhỏ| So sánh trực quan về kích thước của [[Trái Đất và Mặt Trăng (phía trên bên phải) và Sao Diêm Vương - Charon (phía dưới bên phải)]] Trong thiên văn học, **hành tinh đôi**
Định nghĩa hành tinh của IAU Định nghĩa hành tinh của IAU
phải|nhỏ|350x350px|Biểu đồ Euler biểu diễn các loại thiên thể trong Hệ Mặt Trời. Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU) đã định nghĩa vào tháng 8 năm 2006 rằng, trong Hệ Mặt Trời, một hành
Hành tinh đất đá Hành tinh đất đá
Hành tinh vòng trong Hệ Mặt trời. **Hành tinh đất đá** (hay còn gọi là **hành tinh kiểu Trái Đất**, tuy rằng không nhất thiết phải có thủy quyển) là các hành tinh có cấu
Hành tinh lang thang Hành tinh lang thang
thumb|Video mô tả một hành tinh lang thang tên là [[CFBDSIR 2149-0403|CFBDSIR J214947.2-040308.9. ]] Một **hành tinh lang thang** (còn được gọi là **hành tinh trôi nổi tự do**, **hành tinh mồ côi**, **hành tinh
Hành tinh carbon Hành tinh carbon
**Hành tinh carbon** là một dạng hành tinh trên lý thuyết có chứa nhiều carbon hơn oxy. Carbon là một thành phần phổ biến của các hệ hành tinh và là thành phần chủ yếu
Môi trường liên hành tinh Môi trường liên hành tinh
thumb|upright=1.3|[[Heliospheric current sheet là kết quả do ảnh hưởng của từ trường quay bởi Mặt Trời lên plasma trong môi trường liên hành tinh.]] **Môi trường liên hành tinh** hoặc **không gian liên hành tinh**
Hành tinh sao đôi Hành tinh sao đôi
thumb|Hình thái cổ điển của các hệ hành tinh sao đôi (không theo tỷ lệ), trong đó A và B là các sao chính và sao phụ, còn ABb là hành tinh sao đôi. **Hành
Hành tinh sao xung Hành tinh sao xung
thumb|right|Biểu diễn mô phỏng hệ hành tinh [[PSR B1257+12]] **Hành tinh sao xung** là hành tinh quay quanh các sao xung, hoặc quanh nhanh quanh các sao neutron. Hành tinh đầu tiên được khám phá
Đĩa tiền hành tinh Đĩa tiền hành tinh
nhỏ|Đĩa tiền Hành Tinh [[HL Tauri chụp bởi Atacama Large Millimeter Array]] thumb|Đĩa tiền hành tinh [[Herbig–Haro object|HH-30 trong chòm Kim Ngưu, cách chúng ta khoảng 450 năm ánh sáng.]] thumb|Tỉ lệ các sao có
Giả thuyết tinh vân Giả thuyết tinh vân
Một [[đĩa tiền hành tinh đang được hình thành ở tinh vân Orion.]] Trong quan niệm của nghệ sĩ này, về một hành tinh quay qua một khoảng trống trong đĩa hình thành hành tinh
Tiểu hành tinh Tiểu hành tinh
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
Hành tinh ngoài Sao Hải Vương Hành tinh ngoài Sao Hải Vương
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
Eris (hành tinh lùn) Eris (hành tinh lùn)
**136199 Eris** (trước đây được gọi là **2003 UB313**, biểu tượng: ⯰) là hành tinh lùn lớn nhất trong Thái Dương hệ và là thiên thể thứ 11 quay quanh Mặt Trời (tính theo khoảng
Vệ tinh tự nhiên Vệ tinh tự nhiên
thumb|upright=1.6|Vệ tinh của các [[hành tinh trong hệ Mặt Trời so với Trái Đất]] **Vệ tinh tự nhiên** là vật quay quanh hành tinh hoặc hành tinh lùn mà không phải do con người chế
Thời gian biểu phát hiện các hành tinh và vệ tinh trong Hệ Mặt Trời Thời gian biểu phát hiện các hành tinh và vệ tinh trong Hệ Mặt Trời
nhỏ|[[Mặt Trời, trung tâm của Hệ Mặt Trời (Lưu ý: Mặt Trời là một ngôi sao, không phải hành tinh).]] **Thời gian biểu phát hiện các hành tinh và vệ tinh trong Hệ Mặt
Hành tinh lùn Hành tinh lùn
Hình vẽ [[Sao Diêm Vương (đằng sau) và vệ tinh tự nhiên Charon (đằng trước). Tuy đã từng được coi là một hành tinh từ năm 1930, đến năm 2006 Sao Diêm Vương đã bị
Hành tinh bên trong và hành tinh bên ngoài Hành tinh bên trong và hành tinh bên ngoài
nhỏ|329x329px|Thứ tự của 8 hành tinh trong hệ Mặt Trời, gồm có cả [[Mặt Trời. Trái Đất ở vị trí thứ ba so với Mặt Trời, vì vậy so với Trái Đất, có 2 hành
Định nghĩa hành tinh Định nghĩa hành tinh
thumb|Ảnh của Sao Hải Vương hình [[trăng lưỡi liềm (ở trên) và vệ tinh nhân tạo của nó Triton (ở giữa), được chụp bởi Voyager 2 trong chuyến bay quanh nó vào năm 1989]] **Định
Danh sách hành tinh Danh sách hành tinh
Dưới đây là các "**danh sách hành tinh**": ## Trong Hệ Mặt Trời * Để biết danh sách các hành tinh địa vật lý trong Hệ Mặt trời, xem: Danh sách hành tinh hệ Mặt
Vành đai tiểu hành tinh Vành đai tiểu hành tinh
nhỏ|389x389px|Các tiểu hành tinh trong [[Hệ Mặt Trời và Sao Mộc. Vành đai tiểu hành tinh tạo thành vòng tròn giữa Sao Hỏa và Sao Mộc ]] thumb|299x299px|Khối lượng tương đối của mười hai tiểu
Danh sách hành tinh Hệ Mặt Trời Danh sách hành tinh Hệ Mặt Trời
**Danh sách các hành tinh** của Hệ Mặt Trời sắp xếp theo trình tự các số đo: ## Sao Mặt trời là một sao dãy chính loại G. Nó chiếm gần 99,9% khối lượng trong
Hành tinh dung nham Hành tinh dung nham
phải|nhỏ|240x240px| Ý tưởng giả thuyết về [[COROT-7b, có khả năng là một ngoại hành tinh dung nham ]] Một **hành tinh dung nham** là một loại giả thuyết của hành tinh trên mặt đất, với
Danh pháp hành tinh Danh pháp hành tinh
Bản đồ Mặt Trăng từ [[Andrees Allgemeiner Handatlas được ấn bản lần đầu tiên trước hội nghị của IAU vào năm 1881.]] Ảnh chụp chi tiết về [[Tombaugh Regio, một bức tranh khảm được dựng
Lõi hành tinh Lõi hành tinh
nhỏ|Cấu trúc bên trong của các [[hành tinh vòng trong.]] nhỏ|280x280px|Cấu trúc bên trong của các [[hành tinh vòng ngoài.]] **Lõi hành tinh** chứa (các) lớp bên trong cùng của một hành tinh; thứ có
Theia (hành tinh) Theia (hành tinh)
Tập tin:Big splash 3d.gif **Theia** là một hành tinh giả thuyết trong thời kỳ sơ khai của Hệ Mặt Trời, theo giả thuyết vụ va chạm lớn, hành tinh này đã va chạm với Trái
Hành tinh siêu sống Hành tinh siêu sống
Mô tả của một họa sĩ về một hành tinh siêu sống được, trong đó màu sắc chủ đạo của [[thảm thực vật là màu đỏ.]] **Hành tinh siêu sống** là một loại hành tinh
Hành tinh Chthon Hành tinh Chthon
phải|nhỏ|250x250px| Hình ảnh về [[COROT-7b. ]] phải|nhỏ|219x219px| Hình ảnh về [[HD 209458 b quá cảnh ngôi sao của nó. ]] **Hành tinh Chthon** (, đôi khi 'cthon') hay **hành tinh địa phủ** là một loại
Hành tinh thứ mười một Hành tinh thứ mười một
**Hành tinh thứ mười một** (thuộc Hệ Mặt trời) có thể đề cập đến Vesta, thiên thể thứ mười một được đặt tên là một hành tinh, sau này được phân loại lại thành một
Hành tinh băng Hành tinh băng
Một **hành tinh băng** là một loại ngoại hành tinh trên lý thuyết với bề mặt băng giá gồm các chất bay hơi như nước, amonia và metan. Các hành tinh băng bao gồm một
Vi thể hành tinh Vi thể hành tinh
thumb|right|Các đĩa vẫn tinh do ảnh từ [[Kính viễn vọng Không gian Hubble về các ngôi sao trẻ _HD 141943_ và _HD 191089_, ngày 24 tháng 4 năm 2014).]] Lý thuyết về sự hình thành
Hành tinh khổng lồ Hành tinh khổng lồ
thumb|280x280px|Bốn hành tinh khổng lồ trong Hệ Mặt Trời, đặt so sánh với Mặt Trời theo đúng tỷ lệ thumb|Tỷ lệ khối lượng của các hành tinh phần ngoài Hệ Mặt Trời Một **hành tinh
Hành tinh vi hình Hành tinh vi hình
**Hành tinh vi hình** là cách dịch không chính thức của thuật ngữ tiếng Anh "_minor planet_" và đôi khi "_planetoid_". Cách dùng thuật ngữ "minor planet" trong tiếng Anh có nghĩa hơi khác so
Hành tinh thứ chín Hành tinh thứ chín
**Hành tinh thứ chín** là giả thuyết về một hành tinh lớn phía rìa ngoài hệ Mặt Trời được đề cập đến vào năm 2014, giải thích về quỹ đạo bất thường của một nhóm
Người ngoài hành tinh trong tác phẩm giả tưởng Người ngoài hành tinh trong tác phẩm giả tưởng
thumb|Trang bìa của tạp chí khoa học viễn tưởng _[[Planet Comics_ (số tháng 7 năm 1948) có hình ảnh những người ngoài hành tinh thù địch đang đuổi theo một cô gái trẻ.]] **Người ngoài
Hành tinh ngoài dải Ngân Hà Hành tinh ngoài dải Ngân Hà
Một **hành tinh ngoài dải Ngân Hà**, hay **ngoại** **hành tinh** **bên ngoài dải Ngân Hà**, là một hành tinh lang thang hoặc gắn với một ngôi sao, nằm bên ngoài Dải Ngân hà. Do
Hành tinh V Hành tinh V
**Hành tinh V** là hành tinh đất đá thứ năm giả thuyết được đặt ra bởi các nhà khoa học John Chambers và Jack J. Lissauer đã từng tồn tại giữa sao Hỏa và vành
Hành tinh thứ năm (giả thuyết) Hành tinh thứ năm (giả thuyết)
Trong lịch sử thiên văn học, một số ít các thiên thể thuộc Hệ Mặt trời đã được tính là **hành tinh thứ năm** tính từ Mặt trời. Theo định nghĩa hiện tại của một
Ceres (hành tinh lùn) Ceres (hành tinh lùn)
**Ceres** (tiếng Latin: **Cerēs)** còn gọi _sao Cốc Thần_ hay _Cốc Thần Tinh_; biểu tượng: ⚳) là hành tinh lùn nhỏ nhất được biết trong Hệ Mặt Trời và là hành tinh lùn duy nhất
Hành tinh sắt Hành tinh sắt
nhỏ|300x300px| So sánh kích thước của các hành tinh với [http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2007/earthsized_planets.html các thành phần khác nhau] **Hành tinh sắt** là một loại hành tinh bao gồm chủ yếu là lõi giàu sắt với rất ít
Hành tinh đại dương Hành tinh đại dương
**Hành tinh đại dương,** **thế giới đại dương,** **thế giới nước,** **aquaplanet** hoặc **hành tinh panthalassic** là một loại hành tinh đất đá có chứa một lượng đáng kể nước hoặc ở trên bề mặt
Hành tinh khí khổng lồ Hành tinh khí khổng lồ
[[Sao Mộc được chụp bởi tàu thăm dò _New Horizons_ vào tháng 1 năm 2007]] [[Sao Thổ tại điểm phân được chụp bởi tàu thăm dò _Cassini_ vào tháng 8 năm 2009]] **Hành tinh khí