✨Hà Tư Nguyên

Hà Tư Nguyên (; 1896 – tháng 4 năm 1982), cũng phiên âm là Ho Shih-yuan, là một nhà giáo dục, chính trị gia và lãnh đạo du kích người Trung Quốc. Được đào tạo ở Trung Quốc, Mỹ và Pháp, ông là giáo sư kinh tế tại Đại học Tôn Dật Tiên và ty giáo dục của tỉnh Sơn Đông. Khi Nhật xâm lược Trung Quốc vào năm 1937, ông đã tổ chức một lực lượng du kích để chống lại cuộc kháng chiến ở Sơn Đông, và Tưởng Giới Thạch đã bổ nhiệm ông làm tỉnh trưởng thời chiến của tỉnh.

Sau Thế chiến II, ông trở thành Thị trưởng của Bắc Bình (nay là Bắc Kinh), nhưng bị cách chức vào năm 1948 sau khi ông thất sủng với Tưởng Giới Thạch. Ông đã sống sót sau hai lần bị mưu sát, nhưng con gái ông đã thiệt mạng trong trong đợt tấn công mưu sát lần thứ hai nhằm vào ông. Năm 1949 ông thương lượng đầu hàng hòa bình của Bắc Kinh với lực lượng Cộng sản, đảm bảo sự an toàn của hàng triệu người dân. Thành thạo bốn thứ tiếng châu Âu, sau năm 1949 ông chủ yếu làm việc dịch các ấn phẩm nước ngoài sang tiếng Trung. Con gái lớn của ông, Hà Lỗ Lệ, sau này trở thành Phó Thị trưởng của Bắc Kinh và Chủ tịch Ủy ban Cách mạng của Quốc Dân Đảng Trung Quốc.

Tiểu sử

thumb|upright|Hà Tư Nguyên và vợ Hà Nghị Văn Hà Tư Nguyên, tự Tiên Tra (仙槎), sinh năm 1896 tại Hà Trạch, tỉnh Sơn Đông. Gia đình ông là nơi sản sinh ra ra bậc sĩ phu lớn trong lịch sử Trung Quốc, tuy song thân ông chỉ là nông dân trung lưu. Ông học tại Trường Trung học Cơ sở 6 Sơn Đông ở Hà Trạch,

Sự nghiệp học thuật và chính quyền

Hà Tư Nguyên quay trở lại Trung Quốc vào năm 1926, và được ông Phó Tư Niên thuê làm giáo sư kinh tế tại Đại học Tôn Dật Tiên mới thành lập tại Quảng Châu. Ông kết hôn với Hà Nghị Văn năm 1928, bà Nghị Văn nghiễm nhiên nhận quốc tịch Trung Quốc. Họ có bốn người con: con trai Hà Lý Lộ (何理路) và Hà Nghị Lý (何宜理), con gái Hà Lỗ Lệ (何鲁丽) và Hà Lỗ Mỹ (何鲁美)

Trong khi ở trường Đại học Tôn Dật Tiên, ông đã xuất bản cuốn sách Một lịch sử ngắn về chính trị và ngoại giao của Trung Quốc hiện đại (中国近代政治外交略史, 1927) và các phương pháp nghiên cứu trong khoa học xã hội (社会科学研究法, 1928). Ông gia nhập Quốc Dân Đảng năm 1927.

Đầu năm 1928, quân Bắc Phạt của Tưởng Giới Thạch vào tỉnh Sơn Đông. Theo đề nghị của Đới Quý Đào, Chủ tịch Đại học Tôn Dật Tiên, Tưởng đã bổ nhiệm Hà Tưu Nguyên làm trưởng ty giáo dục của tỉnh nhà của ông, lúc đó được cai trị bởi nhiều lãnh chúa khác nhau chỉ trung thành với chính phủ Quốc dân của Tưởng. Mặc dù thiếu kinh phí, ông đã đầu tư đào tạo giáo viên và tổ chức lại trường Đại học Sơn Đông tỉnh Sơn Đông và Đại học Thanh Đảo tư thục vào Đại học Quốc gia Sơn Đông vào năm 1932.

Binh nghiệp trong Chiến tranh Trung-Nhật

Sau khi Nhật xâm chiếm Trung Quốc vào năm 1937 và đe doạ thủ phủ Tế Nam

Ông đã chuyển vợ và bốn người con của họ đến sinh sống trong Tô giới Anh ở Thiên Tân cho an toàn.

Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa

Sau khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa năm 1949, Hà Tư Nguyên làm việc cho Nhà xuất bản Nhân dân và được bầu vào Hội nghị Tư vấn Chính trị Nhân dân lần thứ 2, thứ 3 và thứ tư (CPPCC). Thông thạo tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Pháp, và tiếng Nga, ông đã cống hiến bản dịch các tác phẩm nước ngoài sang tiếng Trung, xuất bản 16 tập đầu những năm 1960. Ông cũng đóng góp cho việc biên tập từ điển Pháp - Trung và Ngữ pháp tiếng Đức. Ông qua đời ở Bắc Kinh vào ngày 28 tháng 4 năm 1982, ở tuổi 87.

Con gái của Hà Tư Nguyên là Lỗ Lệ đã trở thành bác sĩ và là một chính trị gia cao cấp. Bà đã tham gia chính trị sau khi thực hành y học trong nhiều thập kỷ, và từng là Phó thị trưởng của Bắc Kinh, Chủ tịch Ủy ban cách mạng Quốc dân đảng Trung Quốc, Phó chủ tịch Ủy ban Toàn quốc Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc, Phó Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc.