✨Chủ nghĩa dân tộc kinh tế

Chủ nghĩa dân tộc kinh tế, còn được gọi là chủ nghĩa yêu nước kinh tế và chủ nghĩa dân túy kinh tế, là một hệ tư tưởng ủng hộ chủ nghĩa can thiệp của nhà nước đối với các cơ chế thị trường khác, với các chính sách như kiểm soát nội địa đối với nền kinh tế, lao động, và hình thành vốn, bao gồm nếu điều này yêu cầu áp đặt thuế quan và các hạn chế khác về sự di chuyển của lao động, hàng hóa và vốn. Niềm tin cốt lõi của chủ nghĩa dân tộc kinh tế là nền kinh tế phải phục vụ các mục tiêu quốc gia.

Những người theo chủ nghĩa dân tộc kinh tế phản đối toàn cầu hóa hoặc ít nhất là đặt câu hỏi về lợi ích của thương mại tự do không hạn chế. Họ ủng hộ bảo hộ mậu dịch và ủng hộ việc tự cung tự cấp. Đối với những người theo chủ nghĩa dân tộc kinh tế, thị trường phải phụ thuộc vào nhà nước và phải phục vụ lợi ích của nhà nước (như cung cấp an ninh quốc và tích lũy sức mạnh quân sự). Học thuyết của chủ nghĩa trọng thương là một biến thể nổi bật của chủ nghĩa dân tộc kinh tế. Những người theo chủ nghĩa dân tộc kinh tế có xu hướng xem thương mại quốc tế là zero – sum (tình huống nếu một người thu được lợi ích thì người kia sẽ bị thiệt hại tương đương và ngược lại), trong đó mục tiêu là đạt được lợi ích tương đối (trái ngược với lợi ích chung). song có bằng chứng cho thấy cụm từ này đã được sử dụng từ trước đó. Trong một ví dụ đầu tiên về việc sử dụng nó, vào năm 1985, để bảo vệ đề xuất của Tổng thống Reagan về hệ thống phòng thủ tên lửa của Sáng kiến Bảo vệ Chiến lược, William Safire đã viết: “ mẫu số chung của chúng ta là chủ nghĩa dân tộc – cả lòng yêu nước về quân sự và kinh tế - khiến chúng ta nghiêng về phía sức lan tỏa bảo vệ Tổ quốc.”

Vào giữa cuối những năm 1800, các nhà tư tưởng kinh tế ngươi Ý bắt đầu tập trung vào các lý thuyết của Fredrich List. Được dẫn dắt bởi các nhà kinh tế Ý như Alessandro Rossi, các chính sách ủng hộ bảo hộ mậu dịch đã đạt được động lực. Chính phủ Ý trước đây đã bỏ qua ngành công nghiệp Ý để ủng hộ thương mại với Pháp. Chính phủ Ý dường như hài lòng khi chứng kiến các cường quốc châu Âu khác hiện đại hóa và giành được ảnh hưởng thông qua các thuộc địa của họ. Nhiều nhóm khác nhau bắt đầu gây áp lực lên chính phủ Ý, từ dệt may đến các nhà sản xuất gốm, và mặc dù chính phủ Ý áp đặt thuế quan nhưng các nhà công nghiệp cảm thấy như vậy là không đủ. Sự thúc đẩy công nghiệp hóa và bảo hộ mậu dịch nhanh chóng đưa Ý vào cuộc khủng hoảng kinh tế vào năm 1887, phơi bày những thảm họa công nghiệp của Ý. Sự sụp đổ của Đế chế Áo- Hung, bên cạnh nguyên nhân chủ yếu là do chủ yếu sự thất bại của Đế chế trong thế chiến lần I, cũng là do thiếu sự hợp nhất kinh tế và chính trị giữa người Áo và người Slav.

Triết học

Các cơ sở triết học của chủ nghĩa dân tộc kinh tế rất khó theo dõi bởi lịch sử dài của hệ tư tưởng và sự hấp dẫn độc đáo của nó đối với các loại nhóm khác nhau. Bốn trụ cột chung xuất phát từ nguồn gốc chính trị, văn hóa, kinh tế và xã hội. Mặc dù các chi tiết xung quanh bốn trụ cột này có thể khác nhau tùy thuộc vào tình hình của mỗi quốc gia, nhìn chung vị thế và sự ổn định kinh tế của một quốc gia được ưu tiên hơn những điều khác. Trong suốt cuối thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20, điều này có nghĩa là sự nhấn mạnh vào bảo hộ mậu dịch, gia tăng vai trò của chính phủ, và thậm chí là chủ nghĩa thực dân, vì nó là một phương tiện để sửa đổi văn hóa và tín ngưỡng của một quốc gia bị chiếm đóng. Ý tưởng của List về kinh tế và chủ nghĩa dân tộc đã trực tiếp thách thức các lý thuyết kinh tế của Adam Smith, vì List cảm thấy rằng Smith đã giảm vai trò của bản sắc dân tộc quá nhiều và ủng hộ cách tiếp cận toàn cầu hóa mà bỏ qua những phức tạp nhất định của đời sống chính trị.

• Chính phủ Pháp đã liệt kê Danone (Pháp) là một “ngành công nghiệp chiến lược” để thúc đẩy việc mua lại tiềm năng của PepsiCo (Mỹ)
• Đề xuất tiếp quản Endesa (Tây Ban Nha) bởi E.ON (Đức) và sự đấu thầu ngược lại Gas Natural (Tây Ban Nha)
• Đề xuất tiếp quản Suez (Pháp) bởi Enel (Ý) và sự phản đối của Gaz de France (Pháp)
• Quốc Hội Hoa Kỳ phản đối đấu thầu Unocal (Hoa Kỳ) của CNOOC (Trung Quốc) và sự tiếp quản sau đó của Chevron (Hoa Kỳ)
• Sự phản đối chính trị vào năm 2006 để bán các doanh nghiệp quản lý cảng tại 6 cảng biển lớn của Hoa Kỳ cho Dubai Ports World có trụ sở tại các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất

Lý do cho chính sách bảo hộ mậu dịch kinh tế trong các trường hợp trên là khác nhau tùy theo từng giá thầu. Trong trường hợp Mtteal đấu thầu cho Arcelor, mối quan tâm chính liên quan đến việc đảm bảo cho các nhân viên của Arcelor có trụ sở tại Pháp và Luxembourg. Các trường hợp của French Suez và Spanish Endesa liên quan đến mong muốn các chính phủ châu Âu tương ứng tạo ra một “nhà vô địch quốc gia” có khả năng cạnh tranh ở cả cấp độ châu Âu và toàn thế giới. Cả chính phủ Pháp và Hoa Kỳ đều sử dụng an ninh quốc gia như lý do để phản đối việc tiếp quản Danone, Unocal và việc DP World đấu thầu 6 cảng của Hoa Kỳ. Không có ví dụ nào được đưa ra ở trên rằng giá thầu ban đầu được coi là chống lại lợi ích cạnh tranh. Trong nhiều trường hợp, các cổ đông đã ủng hộ giá thầu nước ngoài. Ví dụ như ở Pháp sau khi Enel đấu thầu Suez bị phản đối bởi công ty khí đốt và năng lượng của Pháp – Gaz De France, các cổ đông của Suez đã phàn nàn và các công đoàn của Gaz De France đã náo động vì tư nhân hóa công việc của họ.

Gần đây hơn, các chính sách kinh tế được Steve Bannon ủng hộ sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 đã được coi là một (một phần) sự trở lại chủ nghĩa dân tộc kinh tế của thời kỳ Theodora Roosevelt.

Hiện tượng hiện đại của Liên minh châu Âu đã một phần dẫn đến sự trỗi dậy gần đây của chủ nghĩa dân tộc kinh tế. Toàn bộ Tây Âu đã trở nên toàn cầu hóa hơn về mặt kinh tế kể từ khi thế chiến II kết thúc, bao gồm hội nhập kinh tế và giới thiệu đồng euro. Điều này đã dẫn đến các tác động kinh tế tích cực, chẳng hạn như sự tăng lương ổn định. Tuy nhiên, từ những năm 1990 cho đến cuộc Đại suy thoái, ngày càng có nhiều sự ngờ vực đối với hệ thống toàn cầu hóa này. Với sự bất bình đẳng thu nhập ngày càng tăng và ít được bảo vệ trước các sự kiện kinh tế tự nhiên, nhiều người châu Âu đã bắt đầu chấp nhận chủ nghĩa dân tộc kinh tế.

Các đảng như vậy đã thành lập chính phủ ở một số nước châu Âu, bao gồm Ba Lan (Luật pháp và Công lý), Hungary (Fidesz), và có thể nói Vương quốc Anh, nơi Đảng bảo thủ, đứng đầu là Thủ tướng Boris Johnson, đã thu hút phần lớn hỗ trợ của Đảng Độc lập Vương quốc Anh (UK Independence Party, UKIP) kể từ Brexit. Đây là một ví dụ nổi bật về sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc và chống toàn cầu hóa, vì Brexit, kết quả của các chiến dịch kéo dài của UKIP và phe Eurosceptic của Đảng bảo thủ cho một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc, bị nhiều đối thủ coi là biểu hiện của chủ nghĩa dân tộc kinh tế (và xã hội) và rộng hơn là chủ nghĩa dân túy cánh hữu. Tuy nhiên, phần lớn các cuộc thăm dò ý kiến của Vương quốc Anh kể từ khi Brexit diễn ra đã cho thấy sự ủng hộ đối với việc tái gia nhập EU, hoặc ngừng quá trình Brexit trong giai đoạn 2016 – 2020, một phần có thể là do tác động kinh tế của thỏa thuận được EU và Vương quốc Anh đồng ý.

Đánh giá

Sự ưa thích của người tiêu dùng đối với hàng hóa nội địa mang lại cho các nhà sản xuất nội địa quyền lực độc quyền, cho họ khả năng nâng giá để có được lợi nhuận lớn hơn. Các công ty sản xuất hàng hóa được sản xuất nội địa có thể tính phí cao hơn cho hàng hóa đó. Người tiêu dùng ưa chuộng sản phẩm của các nhà sản xuất nội địa cuối cùng có thể bị lợi dụng bởi các nhà sản xuất nội địa nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Ví dụ, một chính sách bảo hộ ở Mỹ đã đặt thuế đối với xe ô tô nước ngoài, tạo cho các nhà sản xuất nội địa (Ford và thị trường GM) quyền lực thị trường cho phép họ tăng giá xe, điều này ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng Mỹ, những người phải đối mặt với ít sự lựa chọn hơn và giá cao hơn. Hàng hóa được sản xuất tại nội địa có thể thu sự cao cấp nếu người tiêu dùng thể hiện sự ưa thích với nó, vì vậy các doanh nghiệp có động cơ để hàng hóa nước ngoài giống như hàng hóa nội địa nếu hàng hóa nước ngoài có chi phí sản xuất rẻ hơn so với hàng hóa nội địa.