✨Chim ruồi họng xanh

thumb|Con đực, Panama

Chim ruồi họng xanh hay chim ruồi họng ngọc bích (Chrysuronia coeruleogularis) là một loài chim ruồi màu lục sáng, được tìm thấy ở Panama, Colombia, và gần đây hơn là Costa Rica. Chim ruồi họng xanh được chia thành ba phân loài; Chrysuronia coeruleogularis coeruleogularis, Chrysuronia coeruleogularis coelina, và Chrysuronia coeruleogularis conifis.

Với chiều dài khoảng , loài chim ruồi này có đuôi rẽ nhánh đặc trưng, giúp phân biệt với những loài chim ruồi khác cùng kích cở và màu sắc. Con đực có màu xanh lục ánh kim, với cổ lam-tím và đuôi sẫm màu. Con cái có phần dưới trắng từ cổ đến lỗ huyệt cùng những đốm lục ở hai bên ức.

Phân loại

Chim ruồi họng xanh thuộc Bộ Yến, chứa những họ như chim ruồi, chim yến và yến mào. Chúng nằm trong họ Trochilidae, tức học chim ruồi, đặc trưng bởi kích thước nhỏ, tốc độ trao đổi chất cao và khả năng đập cánh cực nhanh. Mặc dù cùng chi với nhau nhưng chim ruồi họng xanh có quan hệ gần hơn với sapphire đầu xanh (Chrysuronia grayi) so với loài chim ruồi lục sáng. Ngoài ra, Chim ruồi họng xanh còn là outgroup cho một số loài thuộc chi Amazilia, như là Ngọc lục bảo ngực trắng (Amazilia brevirostris) và ngọc lục bảo bụng trơn (Amazilia leucogaster). Trong hệ thống phân loại chỉnh sửa thành đơn ngành, Chim ruồi họng xanh được chuyển đến chi Chrysuronia.

Miêu tả

Chim ruồi họng xanh có bộ lông màu xanh lục ánh kim, trừ đuôi và cánh có màu sẫm. Con đực có cổ rộng màu xanh dương lấp lánh, còn con cái có cổ màu trắng. Con cái cũng có những đốm xanh lá dọc hai bên ức. Còn phân loài Chrysuronia coeruleogularis coelina thì được tìm thấy ở những vùng phía bắc Colombia, từ Chocó đến Ciénaga Grande de Santa Marta.

Môi trường sống

nhỏ| Chim ruồi họng xanh thường được tìm thấy trong những khu rừng ven biển, rừng thứ sinh, những cây bụi hoặc những mảng rừng ngập mặn. Chúng ưa những cánh rừng thưa hoặc bìa rừng hơn là những nơi cây mọc dày đặc. Chim ruồi họng xanh cũng xuất hiện trong những môi trường sống được bảo vệ, như ở Vườn Tự nhiên Quốc gia Tayrona tại Colombia. Không như những loài chim khác, chim ruồi không đập cánh xuống dưới mà lên trên, giống với cách côn trùng bay.

Sinh sản

Tán tỉnh

Chim ruồi cổ xanh là một loài đa thê, và sống đơn lẻ cho đến khi cần sinh sản. Thông thường, chỉ có con đực mới lăng nhăng với nhiều con cái, tuy nhiên đôi khi con cái cũng giao phối với nhiều con đực. Để lấy được sự chú ý của con cái, con đực thực hiện màn tán tỉnh bằng cách bay theo hình chữ U cho con cái. Khi con cái chấp nhận con đực và hoàn thành giao hợp, con đực tách ra và rời khỏi con cái. Con đực chỉ tham gia vào việc giao phối mà không quan tâm đến việc tìm chỗ và xây tổ hay nuôi con.

Xây tổ và ấp trứng

Sau giao hợp, chim ruồi cái chọn địa điểm xây tổ, thường là trong bụi rậm hoặc trên cành cây. Ở một nhánh cây thấp nhỏ, con cái làm tổ theo hình một cái ly bằng sợi xơ của cuộn lại với nhau, phủ trong rêu để ngụy trang. Nhằm tăng sức bền và khả năng co giãn, con cái còn bỏ thêm những sợi xơ thực vật mỏng, lông động vật và lông nhung vào trong tổ, rồi gia cố bằng mạng nhện và những vật liệu dính khác. Nhìn chung tổ chim nhỏ và sâu.

Trứng

Do có thân bé, chim ruồi họng xanh chỉ đẻ trung bình hai trứng mỗi lần. Sau khi ấp từ 15 đến 16 ngày, những con non chào đời mà không có lông nhung và không thể nhìn hay bay. Nhìn chung, chim non mất từ 19 đến 22 ngày mới biết bay. Do con đực không hỗ trợ trong việc nuôi con, con mẹ chịu trách nhiệm bảo vệ và kiếm ăn cho chúng bằng thức ăn nhai sẵn. Con cái dùng cái mỏ dài đẩy côn trùng đã nôn ra vào họng của những con non.

Thực đơn

Chim ruồi họng xanh chủ yếu ăn mật hoa và côn trùng. Là một loài đơn độc, trong mùa hoa nở rộ chúng đôi khi xây những ngôi tổ quanh cây hoa để bảo vệ nguồn thức ăn của mình. Những lúc khác trong năm, chúng thường ăn những hoa mọc thấp dưới đất.

Mật hoa

Chim ruồi họng xanh ăn mật của những loài hoa sặc sỡ mọc trên cây hay bụi. Để có đủ năng lượng, chúng thường chọn những hoa có lượng đường cao như các loài thuộc họ Đậu, Thiến thảo, và Sim.

Chúng ăn những hoa có dạng ống bằng cách thò cái lưỡi dài vào trong để lấy mật trong khi bay lơ lửng trên bông hoa. Trong quá trình ăn mật, chim ruồi thường xuyên bị phủ trong phấn hoa, qua đó đóng góp vào sự thụ phấn của các loài thực vật, hình thành nên một quan hệ cộng sinh giữa cây hoa và loài chim.

Trong những khu vực gần nơi dân cư, chim ruồi họng xanh cũng lấy thức ăn từ những chỗ cho mật do người dân địa phương lắp đặt.

Côn trùng

Mặc dù mật hoa là nguồn thức ăn chính, nó không cung cấp đủ năng lượng mà chim ruồi họng xanh cần, nhất là trong mùa sinh sản và thời kỳ nuôi con. Do đó, chim ruồi họng xanh cũng ăn các loài chân khớp như ruồi và nhện.

Hót

Mặc dù không phải là tiếng hót thông thường, chim ruồi có thể được nhận dạng thông qua tiếng vo vo từ việc đập cánh. Giống nhiều loài chim khác, chim ruồi họng xanh có nhiều tiếng gọi khác nhau, nhưng thường gặp nhất là một tiếng lách cách rất cao giống như "wi-didididididididididi".

Bảo tồn

Loài chim ruồi họng xanh hiện đang được liệt kê là một loài ít quan tâm bởi môi trường sống lớn hơn 20.000 km², mặc cho sự suy giảm dân số, tàn phá và biến đổi môi trường sống. Tuy nhiều nơi sinh sống đã bị phá hủy trong những thập niên vừa qua cho mục đích nông nghiệp, chim ruồi họng xanh có khả năng thích ứng tốt với một môi trường sống khác, và đã phân tán ra phía bắc mà không gây ảnh hưởng đến số lượng cá thể.