✨Bão Dan (1989)

Bão Dan, được biết đến ở Philippines với tên gọi Bão Saling, hay Bão số 9 năm 1989 ở Việt Nam, là cơn bão thứ 3 trong chuỗi xoáy thuận nhiệt đới tác động đến Philippines và Việt Nam trong tháng 10 năm 1989. Bão Dan hình thành vào ngày 6 tháng 10, và nó di chuyển chủ yếu theo hướng Tây - Tây Bắc trong suốt quãng thời gian hoạt động. Sau khi vượt qua Luzon, cơn bão tiến vào Biển Đông và đạt đỉnh, với vận tốc gió duy trì 10 phút 140 km/h, vận tốc gió duy trì 1 phút 130 km/h, cùng áp suất khí quyển tối thiểu 960 hPa. Tiếp đó bão Dan đổ bộ vào khu vực Bắc Trung Bộ (phía Nam tỉnh Hà Tĩnh ngày nay) và tan khi di chuyển sâu vào trong đất liền. Cơn bão đi qua đã để lại những tổn thất nghiêm trọng. Tại Philippines,bão Dan khiến 58 người thiệt mạng và làm hàng trăm ngàn người mất nhà cửa; điện đã bị mất hầu khắp vùng Manila. Tại Việt Nam, gió mạnh và mưa lớn từ cơn bão cũng gây nên những thiệt hại to lớn về người và của. Hơn 500.000 ngôi nhà bị hư hại cùng 63 người thiệt mạng.

Lịch sử khí tượng

Vào ngày 6 tháng 10 năm 1989, một vùng nhiễu động nhiệt đới đã hình thành trong rãnh gió mùa gần Chuuk. Thông báo ban đầu từ Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp (JTWC) đánh giá vùng nhiễu động này ít có cơ hội phát triển do độ đứt gió cao trong khu vực. Một ngày sau, tiềm năng phát triển đã được điều chỉnh theo hướng tăng lên. Đến ngày 8 tháng 10, độ đứt gió giảm bớt và 1 dải mây rõ nét đã tồn tại gần tâm hoàn lưu của vùng nhiễu động. Như 1 hệ quả, JTWC liền ban hành "Cảnh báo về sự hình thành của xoáy thuận nhiệt đới" (TCFA) cho vùng nhiễu động này. Cùng ngày, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) đã phân loại nó với cường độ áp thấp nhiệt đới. Vào thời điểm 12:00 UTC, JTWC ban hành cảnh báo đầu tiên của họ về áp thấp nhiệt đới 29W. Khi đó, tâm áp thấp nằm cách Yap khoảng 110 km về phía Đông Bắc. Vào ngày 9 tháng 10, JMA nâng cấp áp thấp nhiệt đới lên thành bão nhiệt đới. Sang ngày hôm sau, cả JTWC lẫn JMA đều phân loại bão Dan là bão cuồng phong sau khi mắt bão có thể được quan sát và dòng thổi ra ở góc phần tư phía Tây Bắc được cải thiện. Cơn bão đã kích hoạt nên lũ và lũ quét, trong khi đó gió mạnh, vận tốc ước tính lên tới 160 km/h khiến nhiều cây cối gãy đổ và làm mất điện. Là cơn bão thứ 2 đổ bộ vào Philippines trong vòng 1 tuần, bão Dan đã buộc các trường học và cơ quan nhà nước phải đóng cửa. Đã có xấp xỉ 250.000 người mất nơi ở, và hàng chục ngư dân bị mất tích ngoài khơi. Tại vùng Manila, điện bị mất gần như trên toàn khu vực. Tổng thống Corazon Aquino đã ban bố "tình trạng khẩn cấp" tại Manila và những vùng xung quanh. Bất chấp thiệt hại do Dan và một số cơn bão khác gây ra cho khu vực này, Chính phủ Philippines đã không yêu cầu bất kỳ sự viện trợ nào từ quốc tế.

Tại Việt Nam, bão số 9 đổ bộ vào Bắc Trung Bộ (từ Thanh Hóa đến Quảng Bình, khu vực trước đó đã hứng chịu 2 cơn bão số 7 và số 8) và gây ra tổn thất nghiêm trọng. Gió mạnh, báo cáo ghi nhận vận tốc lên tới 121 km/h đã làm tốc mái nhiều ngôi nhà. Nước biển dâng đã gây ngập lụt những vùng duyên hải cũng như nhiều nơi khác đặc biệt ở Nghệ Tĩnh và Quảng Bình, 2 địa phương nằm trên đường di chuyển của bão. Có ít nhất 63 người đã thiệt mạng và 466 người khác bị thương tại Việt Nam do bão. Tổn thất nghiêm trọng nhất là ở tỉnh Hà Tĩnh, tại đây đã có 34 người chết, 43.000 ngôi nhà bị phá hủy và 500.000 ngôi nhà khác bị hư hại. Lũ lụt trên toàn tỉnh đã làm ngập 130.000 ha cây trồng và làm chết hàng ngàn con gia súc. Tại tỉnh Hải Hưng đã có 2 người thiệt mạng và khoảng 60% số ngôi nhà bị phá hủy hoặc hư hại. Còn tại tỉnh Thái Bình, 7 người cũng đã thiệt mạng bởi gió mạnh. Tỉnh Quảng Bình cũng chịu ảnh hưởng nặng nề do bão.

Bão số 9 cũng gây thiệt hại tại các tỉnh Gia Lai, Kon Tum và sau bão, chính quyền tỉnh Attapeu (Lào) cũng đã gửi 2.000 tấn thóc đến cứu trợ cho người dân 2 tỉnh này.