✨Tư Mã Thượng

Tư Mã Thượng (; ? - ?), là tướng lĩnh nước Triệu thời Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc.

Cuộc đời

Năm 230 TCN, nhân lúc nước Triệu gặp nạn hạn hán, nước Tần quyết định mở chiến dịch diệt nước Triệu. Năm 229 TCN, Tần vương Chính phái Vương Tiễn, Khương Hối, Dương Đoan Hòa chia quân ba đường từ Thượng, Tỉnh Hình, Hà Nội giáp công đô thành Hàm Đan của Triệu. Triệu vương Thiên cử Lý Mục, Tư Mã Thượng xuất quân chống đỡ.

Gian thần Quách Khai nhận hối lộ của Tần, gièm pha với Triệu vương, nói rằng hai tướng cầm đại quân muốn tạo phản. Triệu vương liền lấy Triệu Thông, Nhan Tụ thay Mục, Thượng làm tướng. Lý Mục không chịu giao ra binh quyền, bị bắt chém. Tư Mã Thượng bị phế bỏ, không rõ kết cục ra sao. Ba tháng sau, đô thành Hàm Đam bị đánh hạ, Triệu vương Thiên bị bắt, nước Triệu diệt vong.

Triệu vương lấy Tư Mã Thượng làm sứ giả, cầm tiết, đến núi Hôi Tuyền tuyên bố mệnh lệnh. Thượng nói riêng với Mục rằng: Quách Khai gièm tướng quân muốn tạo phản, Triệu vương nghe theo, đòi tướng quân về làm tướng quốc, chỉ là lời nói dối mà thôi! Lý Mục nổi giận, muốn dẫn quân trở về giết Quách Khai rồi lại chống Tần. Thượng khuyên rằng: Tướng quân dấy quân xâm phạm cung cấm, người biết cho là trung, người không biết cho là phản, chỉ làm cho kẻ gièm pha có cớ để nói. Tài năng của tướng quân, lập công danh ở đâu cũng được, hà tất phải ở Triệu! Lý Mục nghe theo lời khuyên, cầm tướng ấn bỏ trốn, bị Triệu Thông bắt được, chém đầu. Tư Mã Thượng không dám về triều, đem vợ con trốn ra biển.

Sứ giả trở về thuật lại lời của Mục. Triệu vương tỉnh ngộ, lại phái Triệu Thông đem rượu độc đến ban cho Tư Mã Thượng. Thượng khóc, than: Ta vô tội, sao lại bị ban chết? Sứ giả đáp: Hôm trước Lý Mục nói rằng người muốn khuyên hắn tạo phản, hắn không nghe, ngươi lừa đại vương ban chết. Giờ đại vương ban thưởng cho ngươi, không được oán hận. Thượng uống rượu mà chết, Triệu Thông cắt đầu về dâng. Triệu vương nửa buồn nửa vui. Hình tượng Tư Mã Thượng của cả hai bộ đều có sự khác biệt so với lịch sử, nhưng hình tượng Đông Chu liệt quốc gần gũi với lịch sử hơn.

Trong manga Vương giả thiên hạ của Hara Yasuhisa, Tư Mã Thượng xuất hiện ở hồi 502, là một tướng lĩnh xuất sắc từng được đề cử trở thành một trong Tam đại thiên (三大天) nhưng đã từ chối. Khi Lý Mục dẫn quân sang phía tây chống Tần, quân Yên do Ngột Lỗ Đa (兀魯多) chỉ huy xâm lấm. Tư Mã Thượng dẫn 5.000 quân lên phía bắc phòng thủ, nhận được sự tin tưởng tuyệt đối của Lý Mục, đã cầm chân và đánh bại 20.000 quân Yên.