✨Hùng hoàng

Hùng hoàng

Hùng hoàng, α-As4S4 là một khoáng vật arsenic sulfide, còn được biết đến như là realgar hay "lưu huỳnh rubi" hoặc "arsenic rubi" và "đá hùng hoàng". Nó là khoáng vật mềm, có thể cắt ra được, xuất hiện dưới dạng các tinh thể đơn nghiêng hay dưới dạng hột đặc chắc hoặc dạng bột, thường đi cùng khoáng vật có liên quan là thư hoàng (As2S3, orpiment). Nó có màu từ đỏ tới vàng cam, nóng chảy ở nhiệt độ 320 °C và cháy với ngọn lửa màu xanh lam giải phóng ra hơi chứa arsenic và lưu huỳnh. Hùng hoàng mềm, với độ cứng Mohs khoảng 1,5 - 2 và có tỷ trọng riêng là 3,5. Màu vết vạch của nó là màu cam. Nó là ba hình với alacranit và pararealgar.

Phổ biến

Hùng hoàng xuất hiện phổ biến nhất như là khoáng vật của mạch nhiệt dịch nhiệt độ thấp gắn liền với các khoáng vật arsenic và antimon khác. Nó cũng xuất hiện dưới dạng các thăng hoa núi lửa và trong các trầm tích suối nước nóng. Nó thường đi kèm với thư hoàng, arsenolit, calcit và barit. Hiện nay đôi khi nó vẫn được dùng để tiêu diệt cỏ dại, sâu bọ và động vật gặm nhấm, mặc dù các loại thuốc trừ dịch hại gốc arsenic hiệu quả hơn là sẵn có.

Tên gọi trong tiếng Trung của nó là 雄黃 (xionghuang), nghĩa đen là 'chất màu vàng đực', đối lại với thư hoàng là 'chất màu vàng cái'. Người Trung Hoa cũng biết rõ độc tính của nó và nó thường được rắc quanh nhà để xua đuổi rắn và sâu bọ, cũng như được sử dụng trong y học cổ truyền. Hùng hoàng được pha với rượu gạo để làm rượu hùng hoàng (hùng hoàng tửu) để uống trong các lễ hội thuyền rồng nhằm phòng ngừa xui xẻo, ám chỉ tới các tính chất diệt trừ sâu bọ của nó. Thực tiễn này ngày càng trở nên hiếm gặp hơn nhờ nhận thức về việc hùng hoàng là hợp chất arsenic độc hại.

Hùng hoàng cũng từng được sử dụng phổ biến trong sản xuất da thuộc để loại bỏ lông từ các tấm da sống. Do hùng hoàng là chất sinh ung thư và chất độc arsenic cũng như do các chất thay thế cạnh tranh là có sẵn nên ngày nay nó càng ngày càng ít được sử dụng cho mục đích này.

Hùng hoàng cùng thư hoàng đã từng là mặt hàng có tầm quan trọng đáng kể trong thương mại của đế quốc La Mã và từng được sử dụng để làm chất màu cho sơn đỏ. Sự xuất hiện của hùng hoàng trong vai trò chất màu cho sơn đỏ được biết đến trong các tác phẩm hội họa của Trung Quốc, Ấn Độ, Trung Á và Ai Cập cổ đại. Nó cũng từng được sử dụng trong các bức họa châu Âu thời Phục Hưng và chỉ mất đi kể từ thế kỷ 18. Nó cũng từng được sử dụng trong y học.

Các ứng dụng truyền thống khác còn có sản xuất đạn ghém, in và nhuộm quần áo vải trúc bâu.

Thư viện ảnh

Tập tin:Realgar-unit-cell-3D-balls.png|Ô đơn vị của hùng hoàng, chỉ ra rõ ràng các phân tử As4S4 của nó. Tập tin:Realgar-md56a.jpg|Cụm các tinh thể hùng hoàng từ mỏ Getchell, Adam Peak, trại Potosi, quận Humboldt, Nevada, USA. Tập tin:Realgar-Picropharmacolite-117490.jpg|Các tinh thể hùng hoàng màu đỏ anh đào trên đỉnh chất nền và một mảng các hạt vụn hình kim là loại hiếm gặp của picropharmacolit (tinh thể màu trắng) ở phía dưới. Tập tin:Réalgar, quartz, chalcopyrite, galène 90.3.9834.jpg|Các tinh thể hùng hoàng, thạch anh, chalcopyrit và galena từ mỏ Quiruvilca, La Libertad, Peru.