✨Dysnomia (vệ tinh)

Dysnomia (phiên âm /dɪsˈnoʊmiə/) tên quốc tế (136199) Eris I Dysnomia, là vệ tinh duy nhất được phát hiện đến nay của Eris. Nó được phát hiện năm 2005 do Mike Brown sử dụng hệ thống quan sát laser tại đài thiên văn W. M. Kech, mang tên gọi tạm thời S/2005 (2003 UB₃₁₃) 1 cho đến khi được đặt tên chính thức là Dysnomia (theo tiếng Hy Lạp cổ Δυσνομία nghĩa là "sự vô trật tự" hay "sự hỗn loạn") theo tên thần Dysnomia, là con gái của nữ thần xung đột Eris.

Phát hiện

Năm 2005, hệ thống quang học tự điều chỉnh tại đài thiên văn W. M. Keck ở Hawaii đang quan sát 4 thiên thể tại vành đai Kuiper (gồm Sao Diêm Vương, Makemake, Haumea và Eris). Những quan sát vào ngày 10 tháng 9 cho thấy một vệ tinh tự nhiên quay xung quanh Eris, lúc đầu được tạm thời đặt tên là S/2005 (2003 UB₃₁₃) 1. Để phù hợp với biệt hiệu Xena đã từng dùng cho Eris, vệ tinh này được đặt biệt hiệu Gabrielle, theo tên người bạn của Xena.

Tính chất

Vệ tinh này khoảng 60 lần mờ nhạt hơn Eris, và đường kính của nó được ước tính là dưới 150 km. Sử dụng quan sát của đài thiên văn Kech và Kính viễn vọng Hubble, Dysnomia được sử dụng để tính toán khối lượng của Eris và chu vi quỹ đạo. Chu kì quỹ đạo của nó là 15,774±0,002 ngày. Những quan sát này cho thấy Dysnomia quay quanh Eris ở khoảng cách 37.370 ± 150 km. Ông ta dùng tên tắt là "Dy" /ˈdaɪ/ cho vệ tinh và đọc giống như tên tắt của vợ mình là Di. Vì điều đó, Brown phát âm tên gọi đầy đủ /dаɪsˈnoʊmiə/ với chữ "y" dài.

Ngoài ra, Eris và Dysnomia thể hiện sự xung đột, gợi đến sự thay đổi trong việc định nghĩa các hành tinh và hành tinh lùn xuất hiện sau sự phát hiện ra Eris.