Nám nội tiết, còn gọi là nám chân sâu, là hiện tượng tăng sắc tố da do sự mất cân bằng hormone trong cơ thể, đặc biệt là sự suy giảm nội tiết tố nữ estrogen.
Nám nội tiết là gì?
Khi ngày càng lớn tuổi, đặc biệt vào gai đoạn sau tuổi 30 thì nhiều chị em sẽ nhận ra làn da của mình dần yếu đi và dễ xuất hiện các dấu hiệu lão hóa, nhất là các đốm nâu trên da mặt. Nội tiết tố nữ estrogen, là một nhóm hormone tổng 3 chất, bao gồm estron (E1), estradiol (E2) và estriol (E3) - giúp điều hòa sức khỏe sinh lý, làn da, tóc... của phụ nữ.
Estrogen giúp ức chế hoạt động của hormone MSH, nếu estrogen suy giảm thì tế bào hắc sắc tố sỉnh sinh quá mức, gây nên hiện tượng nám.
Nám nội tiết, còn gọi là nám chân sâu, là hiện tượng tăng sắc tố da do sự mất cân bằng hormone trong cơ thể, đặc biệt là sự suy giảm nội tiết tố nữ estrogen. Mà khi bước vào giai đoạn lão hóa quá trình sản xuất estrogen sẽ bị chậm lại, dẫn đến rối loạn nội tiết tố, từ đó làm melanin sản sinh ra nhiều gây nên nám nội tiết.
Không giống với các loại nám khác, nám nội tiết thường hình thành dưới dạng tập trung thành các đốm tròn, có chân sâu, màu sậm. Một số trường hợp, nám nối tiết có thể có chân sau vào các lớp cấu trúc da, ở màng đáy thượng bì và có thể xuống cả lớp trung bì.
Nguyên nhân nào gây nám nội tiết?
Nguyên nhân gây nám nội tiết đến từ nhiều yếu tố. Dưới đây là những nguyên nhân chính:
- Do quá trình lão hóa tự nhiên, sau tuổi 30 estrogen bắt đầu suy giảm, không đủ khả năng đáp ứng cho cơ thể như lúc còn trẻ
- Sử dụng thuốc tránh thai, nhất là những loại có chứa progestins, dễ gây giữ nước và thúc đẩy sản sinh sắc tố melanin
- Lạm dụng thuốc kháng sinh, làm ảnh hưởng đến nội tiết tố
- Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh
- Trong thời kỳ mang thai, estrogen cũng có thể tăng lên nhằm bảo vệ thai nhi, điều này khiến cho estrogen lại bị giảm mạnh khi sinh, nên việc rối loạn nội tiết tố sau sinh có thể khiến các chị em bị nám
Ngoài ra còn những nguyên nhân như tiếp xúc trực tiếp với nắng mà không kem chống năng hay che chắn da kỹ càng, ánh nắng mặt trời là tác nhân hàng đầu gây lão hóa da và gây nám da, việc bị căng thẳng kéo dài cũng có thể góp phần gây nám.
Nám nội tiết có biểu hiện nào?
Nám nội tiết thường hình thành dưới dạng các đốm nhỏ, có màu vàng nhạt, phân bố tập trung ở vùng trán, thái dương, hai bên gò má và cánh mũi, nám có thể có màu đậm hơn so với những vùng da xung quanh. Đặc điểm của loại nám này là phát triển nhanh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân chính của nám nội tiết bắt nguồn từ việc mất cân bằng hormone nữ, đặc biệt là estrogen. Tình trạng nám này nhiều hay ít còn tùy vào rối loạn nội tiết tố của bạn ở mức độ nào. Khi nội tiết bị rối loạn, cơ thể còn có nhiều triệu chứng đi kèm như:
- Kinh nguyệt không đều hoặc ít dần
- Có các biểu hiện rối loạn thần kinh ví dụ dễ bực bội, tim đập nhanh, hay lo lắng, tình tính thất thường...
- Các bộ phận như âm đạo, buồng trứng, cổ tử cung nhỏ dần, làm cho chất nhầy tiết ra ít hơn, dễ gây khó chịu khi quan hệ
- Da có nhiều thay đổi như độ đàn hồi kém, đen sạm, chảy xệ...
So sánh nám nội tiết và nám nắng
Nám da là một trong những vấn đề phổ biến ở phụ nữ, khi tìm ra nguyên nhân cụ thể sẽ giúp bác sĩ đưa ra lộ tình điều trị tối ưu.
Nám do ánh nắng (nám thông thường)
Loại nám này xuất hiện chủ yếu do tác động từ môi trường như thường xuyên tiếp xúc với nắng gắt, hay ánh sáng xanh, ô nhiễm, khói bụi, hóa chất... Khi bạn dùng mỹ phẩm kém chất lượng mà chứa corticoid thì nó sẽ khiến da bị bào mòn, mỏng và dễ tổn thương, từ đó dễ bị nám hơn. Thêm vào đó, thói quen ăn uống, nghỉ ngơi, sinh hoạt... kém khoan học của bạn cũng có thể góp phần gây nám.
Nám nội tiết
Nám nội tiết là do hormone trong cơ thể bị rối loạn, mất cân bằng, vì thế quá trình sản sinh melanin sẽ tăng lên, dẫn đến trên da xuất hiện của các nốt tăng sắc tố. Bên cạnh đó, một số loại thuốc cũng có thể làm cho nội tiết tố bị ảnh hưởng, gây nên nám.
Một số nguyên nhân đóng góp vào việc gây nám nội tiết như căng thẳng trong một thời gian dài làm ảnh hưởng đến buồng trứng, dùng thuốc tránh thai có chứa progestin. Hay các giai đoạn như mang thai, sau sinh, mãn kinh, kinh nguyệt không ổn định, không đều.
Điểm đặc biệt là nám nội tiết là nó có thể có khả năng cải thiện dần khi nội tiết được cân bằng trở lại, như việc nám do thai kỳ sẽ giảm sau khi sinh con.
Cách chuẩn đoán nguyên nhân nám nội tiết tố
Để chuẩn đoán nám hiệu quả, thì bạn cần có thói quen kiểm tra da định kỳ, nhất là sau tuổi 30. Khi bạn phát hiện nám da, thì bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa để được xác định nguyên nhân nám là do nội tiết tố, do tác dụng phụ của thuốc hay do nắng gây nên.
Bác sĩ có thể dùng các máy soi da, hay các thiết bị chuyên dụng hiện đại để phân tích làn da, và xem xét nguyên nhân từ đó đưa ra những giải pháp trị nám tối ưu và hiệu quả cho từng cá nhân.
Cách điều trị nám nội tiết
Không giống như nám thông thường xuất phát từ yếu tố bên ngoài, nám nội tiết hình thành do rối loạn hormone bên trong cơ thể. Vì vậy, việc cân bằng nội tiết tố chính là yếu tố quan trọng để cải thiện tình trạng nám này.
Để hỗ trợ trị nám nội tiết bạn có thể tham khảo cách sau:
Rèn luyện thể chất mỗi ngày
Khi bạn thường xuyên tập thể thao nâng cao sức khỏe thì nội tiết tố cũng nhờ đó mà cải thiện. Bạn có thể tham gia các bộ môn như thể dục nhịp điệu, chạy bộ, tập gym, yoga, đạp xe..., miễn là duy trì việc tập luyện liên tục.
Sử dụng thuốc trị nám ngoài da
Bạn có thể kết hợp cùng một số thuốc trị nám da bên ngoài như Hydroquinone, vitamin C, Tranexamic Acid, Arbutin, các chế phẩm có chứa corticoid, điều trị bằng công nghệ laser.
Tuy nhiên bạn cần tham khảo và thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý mua về dùng, vì nếu dùng sai cách, sai liều lượng có thể gây tổn thương da, làm nám nặng hơn,...Trong quá trình điều trị nám, nên tránh peel da.
Đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể
Bạn cần bổ sung đầy đủ lượng chất đạm mà cơ thể cần, vì nó rất quan trọng đối với sức khỏe da, cơ và xương, protein giúp bổ sung các axit amin mà cơ thể không tự tổng hợp được. Ngoài ra, nên ưu tiên ăn thực phẩm có nhiều chất xơ, ăn trứng, bổ sung cá béo, uống trà xanh, nạp thêm chất béo lành mạnh, bổ sung estrogen, omega 3... bạn hãy xây dựng thực đơn ăn uống đủ dinh dưỡng, không nên tập trung một món ăn nào, thay vào đó hãy đa dạng thực đơn mỗi ngày.
Cần tránh tiêu thụ các thực phẩm như đường, tinh bột, đồ ăn nhanh nhiều dầu mỡ...
Thoa kem chống nắng
Bạn nên thoa kem chống nắng mỗi ngày, có chỉ số SPF 30+ trở lên, ngay cả khi ở trong nhà để bảo vệ da một cách tối đa. Ngoài ra, nên hạn chế tiếp xúc với nắng gắt từ 10h - 16h, tránh dùng chất kích thích như cà phê, bia rượu...
Cân bằng nội tiết tố tự nhiên
Phụ nữ sau 30 tuổi, là thời kỳ hormone nội tiết tố ngày càng giảm, do đó bạn cần giữ cho sức khỏe tinh thần, thể chất, cảm xúc ổn định, vì những điều này bị chi phối bởi nội tiết tố. Mà nội tiết tố cũng tham gia vào việc giảm thèm ăn, kiểm soát cân nặng, tâm trạng và nhiều vấn đề khác.
Các tuyến nội tiết sẽ đáp ứng đủ số lượng mà từng loại hormone cơ thể cần. Nhưng tuổi tác cũng là yếu tố quan trọng làm cho nó bị giảm đi theo thời gian, nhưng ở mỗi người sẽ không giống nhau.
Việc ăn uống khoa học, duy trì lối sống lành mạnh, có thể giúp nội tiết tố được cải thiện.
Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái
Ngoài việc ăn uống và tập luyện, thì việc ngủ đủ giấc, giữ tinh thần tích cực. Khi bạn ngủ đủ giấc nó cũng tốt cho da, giúp cơ thể khỏe khắn hơn vào mỗi sáng thức dậy, giúp cân bằng hormone. Khi ngủ không đủ, ngủ không đúng giờ, thì nó cũng có thể ảnh hưởng tới đồng hồ sinh học của cơ thể, điều này có thể làm cho hormone mất cân bằng.
Nếu căng thẳng kéo dài mà không khắc phục sớm thì nó sẽ làm cho estrogen sản sinh nhiều hơn, làm cho nội tiết tố bị rối loạn. Đồng thời cần duy trì thái độ sống lành mạnh, thể thao, nghỉ ngơi hợp lý để tăng hiệu quả điều trị.
Lời kết
Sau 30 tuổi, nội tiết tố ở nữ sẽ giảm dần theo thời gian. Vì vậy, hãy sống lạc quan, nghỉ ngơi hợp lý, bảo vệ làn da, tăng cường tập thể dục, ăn uống lành mạnh, thoa kem chống nắng mỗi ngày, để làm chậm lại tốc độ lão hoá, duy trì sắc đẹp.
Còn khi bị nám, bạn nên tìm đến bác sĩ da liễu để thăm khám và đưa ra phương án điều trị cụ thể, không nên tự ý áp dụng cách cách như trên internet chỉ mà chưa được bác sĩ đồng ý.
